1. Cheksiz uzun zaryadlangan to‘g‘ri simning maydon kuchlanganligi.
15.3-rasm
15.3-rasmdan ko‘rinib turibdiki, Ye simga perpendikulyar. Simni silindrik yuza bilan o‘raymiz. -chiziqli zichlik (bir metr uzunlikdagi zaryad miqdori). Gauss teoremasiga asosan:
(15.3)
Bu yerda -silindr ichidagi zaryad. Boshqachasiga , yoki, , bundan (15.4)
2. Zaryadlangan cheksiz tekislikning maydon kuchlanganligi. Bu misolda xam E yuzaga perpendikulyardir. A nuqtadagi E kuchlanganlikni topamiz.
15.4-rasm
Yuzaga perpendikulyar bo‘lgan silindr yuzani chizamiz. Yuza silindrni teng ikkiga bo‘ladi. Gauss teoremasiga asosan silindr yuzadan o‘tayotgan oqim
(15.5) ga teng.
Bu yerda -yuza birligidagi zaryad. Yoki .
Demak, (15.6) va u yuzadan bo‘lgan masofaga bog‘liq emas.
3. Zaryadlangan ikki prallel cheksiz tekislik o‘rtasidagi maydon kuchlanganligi.
15.5-rasm
= bo’lgani uchun (15.7) tekisliklar o‘rtasida
va (15.8) bo’ladi.
Tekisliklardan tashqarida . Shuning uchun tashqarida E=0. Demak ikki cheksiz parallel tekisliklarda elektr maydoni bir jinsli bo‘lib, ular faqat parallel tekisliklar orasida bo‘lar ekan.
Nazorat savollari
1. Elektrlanishning mazmunini tushuntiring?
2. Elektr zaryadi qanday fizik kattalik?
3. Zaryadning qanday turlari mavjud?
4. Kulon tajribasini izoxlang?
5. Kulon qonunini ta'riflang?
6. Elektr maydon kuchlanganligining fizik ma'nosini tushuntiring?
7. Kuch chiziqlari oqimi deb nimaga aytiladi?
8. Elektr maydon kuchlanganligi oqimi nimaga teng?
9. Gaus teoremasini matematik ifodasini tushuntiring?
10. Uzunligi cheksiz va to‘g‘ri chiziq shaklli zaryadlangan simning r masofadagi elektr maydonning xisoblang?
11. Zaryadlangan cheksiz tekislikning va zaryadlangan bir - biriga parallel ikki tekislikning elektr maydoni kuchlanganligini aniqlang?
12. Sirt zichligi va chiziqli zichliklarni izoxlang?
13. Zaryadlangan yassi plastinka atrofidagi elektr maydon qanday ifodalanadi?
14. Ikki parallel zaryadlangan plastinka oralig‘ida xosil buladigan maydon kuchlanganligini yozing?
Do'stlaringiz bilan baham: |
