Reja: Iqtisodiyotning siklliligi

muntazam yoki aksincha tarzda yuz berishiga ko’ra davriy,oraliq,nomuntazam inqirozlarga ajratiladi.
Davriy inqirozlar
Ma’lum vaqt mobaynida takrorlanib turadi
Oraliq inqirozlar
To’liq sikl bo’yicha yuz bermaydi.Siklning biron-bir fazasida to’xtatiladi.Ular nisbatan uncha chuqur bo’lmay,qisqa muddat davom etadi
Nomuntazam inqirozlar
Biron-bir alohida sabablarga ko’ra yuz beradi.Masalan,tabiiy ofat,sel,to’fon,qurg’oqchilik tufayli iqtisodiyot tang ahvolga tushib qolsihi mumkin
Takror ishlab chiqarish nisbatlarining buzlishi tavsifiga ko’ra turkumlanishi
Ortiqcha ishlab chiqarish inqirozi
Turli naf keltiradigan ne’matlarni ko’p ishlab chiqarish,lekin ularni to’la sota olmaslikda namoyon bo’ladi
Taqchil ishlab chiqarish inqirozi
Bu davrda muvozanat buzilib, yetishmovchilik natijasida tang ahvol kelib chiqadi. Shunday qilib, iqtisodiyotning tang ahvolga tushishiga faqat ortiqcha ishlab chiqarish emas,balki taqchil ishlab chiqarish ham sabab bo'ladi
4.Hozirgi jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining mohiyati,kelib chiqish sabablari va salbiy oqibatlariJahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi
Jahonning deyarli barcha mamalakatlarida moliyaviy,ijtimoiy va iqtisodiy sohalardagi mutanosiblik va nisbatlarning keskin izdan chiqishi natijasidagi beqarorlik va chuqur tanglik holatlarining vujudga kelishi.
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqiroziga tizimli yondashuv
Yirik kompaniyalar indekslari bozor qiymatining halokatli darajada tushib ketishi.Bozor disproporsiyasi va retsessiyaning boshlanishi.2008.
Iqtisodiy inqiroz
AQSh ipoteka kreditlash tizimida tanglik.Yirik banklar va moliyaviy tuzilmalarning likvidlik,ya’ni to’lov qobiliyatining zaflashuvi.2007-2008.
Moliyaviy inqiroz
Iqtisodiy pasayish natijasida ishsizlikning keskin oshib borishi va ijtimoiy-siyosiy ahvolning keskinlashuvi.2009.
Ishsizlik
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi vujudga kelishining asosiy sabablari:1.
Moliyaviy resurslar bilan real ishlab chiqarish hajmi o’rtasidagi mutanosiblikning keskin buzilishi
2.
Yetarlicha to’lov layoqatiga ega bo’lmagan qarzdorlarga ipoteka kreditlari berish amaliyotining jadallashuvi
3.
Moliyaviy institutlarning majburiyatlari bilan ustav mablag’lari o’rtasidagi mutanosiblikning keskin buzilishi
4.
Noratsional pul-kredit siyosatini,hamda qayta moliyalash stavkasini surunkali ravishda past darajada ushlab turilishi natijasida qarzga yashashning odatga va kundalik holatga aylanishi
5.Jahon moliyaviy inqirozining O’zbekiston iqtisodiyotiga ta’siri hamda uning oqibatlarini oldini olish va yumshatishga asos bo’lgan omillarMa’muriy buyruqbozlik tizimidan bozor iqtisodiyotiga o’tishning bosqichma-bosqich amalga oshirish yo’lini tanlaganligi
Davlat bosh islohotchi sifatida mas’uliyati o’z zimmasiga olishi zarurligini aniq belgilab olinganligi
Yetarli darajada mustahkam zaxiralar yaratilganligi va zarur resurslar bazasining mavjudligi
Oqilona tashqi qarz siyosati olib borilganligi
Aholining ish haqi va daromadlarini izchil va oldindan oshirib borish hamda iste’mol bozorida narxlar indeksining asossiz tarzda o’sishining oldini olishga doir chora-tadbirlarning izchillik bilan amalaga oshirilganligi
Davlatning moliyaviy-iqtisodiy va bank tizimlarining nechog’liq barqaror va ishonchli ekani,ularning himoya mexanizmlari qanchalik kuchliligi
O’zbekistonning birinchi prezidenti I.A.Karimov 2009-yilda jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozini O’zbekiston sharoitida bartaraf etishga doir mazkur asarni yaratdi va u quyidagi ikki qismdan iborat
Jahon moliyaviy inqirozining O’zbekiston iqtisodiyotiga ta’siri hamda uning oqibatlarini oldini olish va yumshatishga asos bo’lgan omillar
Bank tizimini qo’llab-quvvatlash,ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish,texnik yangilash va difersifikatsiya qilish,innovatsion texnologiyalarni keng joriy etish – O’zbekiston uchun inqirozni bartaraf etish va jahon bozorida yangi marralarga chiqishning ishonchli yo’lidir