Reja: Ishlab chiqarish xarajatlarining mohiyati, tarkibi va elementlari Mahsulot tannarxi va uni hisoblash usullari Qishloq xo jaligida mahsulot tannarxini hisoblash boyicha xarajat moddalari Ishlab chiqarish xarajatlarining mohiyati
Xarajatlarning moddalari bo'yicha guruhlanishi
suxrob kichik biznes
- Bu sahifa navigatsiya:
- "Sotib olingan butlovchiqismlar va yarim tayyor mahsulotlar"
| Xarajatlarning moddalari bo'yicha guruhlanishi
| |||
|
| |||
|
|
|
|
|
|
|
|
Ishlab chmanshea oid mehnatea haa to lash xaraiatlari |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
Ishlab chiaarishea oid iitimoiv sue' urta xaraiatlari |
|
|
|
' | ||
|
|
|
|
|
|
|
|
Xomashyo va asosiy materiallar (qayta kirim qilingan chiqitlardan tashqari) |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
Sotib olincan butlovchi qismlar va varim fabrikatlar |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
Texnoloijik maasadlar uchun vogiln'l va enerniva |
|
|
|
' | ||
|
|
|
|
|
|
|
|
Ishlab chiqarish xarakteridaei ish va xizmatlar |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
Asosiv vositalar amortizatsivasi |
|
|
|
' | ||
|
|
|
|
|
|
|
|
Moddiy qimmatliklar kamomadi va mahsulotlaming buzilishidagi ко zararlar |
n |
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
Boshqa xaraiatlar |
|
|
|
' |
2.1-rasm. Sanoat korxonalarida mahsulot tannarxini hisoblash
moddalari
Masalan, buxgalteriya hisobida mahsulot ishlab chiqarish tannarxini hosil qiluvchi xarajatlar iqtisodiy mazmuni va umumiylik xususiyatlariga ko'ra quyidagi elementlarga ajratiladi:
-ishlab chiqarishning moddiy xarajatlari;
-ishlab chiqarishga tegishli mehnatga haq to'lash xarajatlari;
-ishlab chiqarishga tegishli ijtimoiy sug urtaga ajratmalar;
-asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi;
-ishlab chiqarishga oid boshqa xarajatlar.
Iqtisodiy hisob-kitoblarda mahsulot tannarxini rejalashtirish va hisoblashda xarajatlarni hisoblash moddalari bo'yicha guruhlash qabul qilingan. Sanoat korxonalarida mahsulot tannarxini hisoblash moddalari quyidagilardantashkiltopadi:
Mahsulotning ishlab chiqarish tannarxini hosil qiluvchi xarajat elementlari va hisoblash moddalari orasida o'zaro bogliqlik mavjud.
"Xomashyo va asosiy materially" moddasida mahsulotning asosini tashkil etib, uning tarkibiga kiradigan yoki mahsulot tayyorlashda (ishlarni bajarish va xizmatlar ko'rsatishda) zarur tarkibiy qism hisoblangan chetdan sotib olinadigan xomashyo va materially shuningdek bir maromdagi texnologiya jarayonini ta’minlash, mahsulotlarni o'rash yoki boshqa ishlab chiqarish ehtiyojlariga sarflanadigan (asbob-uskunalar, binolar, inshootlar va boshqa asosiy vositalar sinovini o'tkazish, nazorat qilish, saqlash, tuzatish va ulardan foydalanish uchun ishlab chiqarish jarayonida foydalaniladigan), xarid qilinadigan materially o'z aksini topadi.
Mahsulot tannarxiga kiritiladigan xomashyo va materially xarajatlandan qaytariladigan chiqitlar qiymati va idish, o'rash-joylash materiallari qiymati ularning amalda sotilishi, foydalanilishi yoki omborga kirim qilinishi narxi bo'yicha chiqarib tashlanadi.
"Sotib olingan butlovchiqismlar va yarim tayyor mahsulotlar"
moddasida kelgusida korxonada montaj qilinadigan yoki qo'shimcha ishlov beriladigan butlovchi buyumlar va yarim tayyor mahsulotlar hisobgaolinadi.
"Ishlab chiqarish xarakteridagi ish va xizmatlar" moddasiga tashqi yuridik va jismoniy shaxslar, shuningdek korxonaning ichki bo'linmalari tomonidan bajariladigan faoliyatning asosiy turiga tegishli bo'lmagan ishlab chiqarish xususiyatiga ega ishlar va xizmatlar kiradi.
Unga mahsulot tayyorlash bo'yicha ayrim operatsiyalarni bajarish, xomashyo va materially ishlov berish, iste’mol qilinayotgan xomashyo va materiallar sifatini aniqlash uchun sinovlar o'tkazish, belgilangan texnologik jarayonlarga rioya etilishi ustidan nazorat qilish va boshqalarga tegishli bo'ladi.
Korxona ichida tashqi subyektlarning transport xizmatlari (xomashyo, materiallar, instrumentlar, detallar, yuklarning boshqa turlarini ombordan sexga keltirish va tayyor mahsulotni saqlash uchun omborga tashish) ham ishlab chiqarish xususiyatiga ega xizmatlarga tegishli bo'ladi.
Korxonaning transporti va xodimlari tomonidan moddiy resurslarni yetkazish bilan bog liq xarajatlar (yuklash va tushirish ishlari ham shular jumlasiga kiradi) ishlab chiqarish xarajatlarining tegishli elementlariga kirishi kerak (mehnatga haq to'lash xarajatlari, asosiy fondlari amortizatsiyasi, moddiy xarajatlar va boshqalar).
Download 36.92 Kb.
Do'stlaringiz bilan baham:
