Reja: Kirish I bob. Turizmning tarixiy shakllari

Xulosa va takliflar
So’nggi yillarda turizm sohasi tomonidan O’zbekistonning turizm salohiyatini jahon miqyosida targ’ib qilish bo’yicha keng ko’lamli ishlarni amalga oshirmoqda. Turizm sohasi vakillari ichki va xorijiy sayyohlarga xizmat ko’rsatish sifatini oshirish bo’yicha choralarni ko’rishmoqda, birincchi navbatda, mamlakatimiz hududlaridagi turizm infratuzilmasini yaxshilashga doir faol ishlar olib borilmoqda. COVID-19 bilan bog’liq global pandemiya va undan keyin turizm sanoatida yuz bergan butunjahon inqirozdan oldin bizning yurtimizga tashrif buyurishni istagan sayyohlar oqimi kattaligi tufayli O’zbekiston mehmondo’stlik sanoati joylar yetishmasligi va transport xizmatlarini ko’rsatishda qiyinchiliklarga duch keldi. 2020 yilda 8 millionga yaqin chet ellik mehmonlar kelishi kutilgan edi. Afsuski, bu butun dunyoda va mamlakatimizda turizmning to’xtab qolishi va vaqtinchalik ishsizlikka olib keldi. Umid qilamizki, tez orada koronavirus pandemiyasi keltirib chiqargan inqiroz chekinadi va mamlakatimizda ziyorat turizmi va turizmni rivojlantirish yo’lida rejalashtirilgan marralar, jumladan, 2025 yilgacha 10 milliondan ortiq chet ellik mehmonlarni qabul qilish bo’yicha ko’rsatkichga erishishga oid ishlar boshlanadi. O’zbekistondagi turizm sohasi vakillaridan sabr-matonat va birgalikda sa’y-harakatlar bilan global raqobatga tayyorgarlik ko’rishlarini so’rayman! Birdamlikda biz barchasiga erishishimiz mumkin! Bizning oldimizda yangi ish o’rinlari, turizmning yangi turlarini yaratish, turistik xizmatlarni diversifikatsiya qilish, monetizatsiyalash bilan bog’liq katta vazifalar turibdi. Bu esa, shubhasiz, mamlakatimizdagi aholi farovonligi darajasining oshishiga turtki beradi. Ayni paytda biz bor kuchimizni ichki va mahalliy turizm va ziyorat turizmni rivojlantirishga yo’naltirishimiz kerak.
Bu rivojlanish turizmni o'rtacha insonlar sonini oshirish, mamlakatlarning iqtisodiy to'lovlarga qizil signal yuborish, tarixiy va tabiiy ob'ektlarni himoya qilishga o'z imkoniyatini beradi.
Tarixiy ravishda, xalqaro turizmning boshlanishi va rivojlanishi birinchi Navoiyning "Hamko'monlik" she'ri bilan bog'liq. Ushbu she'rdagi ma'lumotlar zamonaviy Xitoyga safarlar va almashtirishga oiddi. O'rta asrlarda Buxoro va Samarqand hamda Ummon, arxivlaricha, boshqa madaniyat markazlariga shaxsiy safarlar ham tasodifiy turizm shakllari bo'lgan.
XIX asrda yirik asrlarda turizmning rivojlanishi Suhbat Kunglari va olimlarning yoshlari qismida shaxsiy safarlar va mehmonlarini qabul qilishga bog'liq edi. Bu davrda Xitoy, Hindiston, Misr, O'zbekiston va boshqa mamlakatlarga bo'lgan safarlar ommaviy va siyosiy tamoyillarning ijaradori bo'lgan. Turistik agentliklar va hukumatlar turizmni rivojlantirish uchun kamchiliklarni o'zlashtirishga urinib, ushbu sohaga investitsiyalar qilish va turizm sohasidagi siyosiy va iqtisodiy imtiyozlar berish kabi chora-tadbirlar amalga oshirildi.
XX asrning boshlarida turizm rivojlanishi xalqaro transport va kommunikatsiya tarmog'ida bo'lgan o'zgarishlar bilan bog'liq bo'lgan. Ushbu davrda avia- va otel sohasida o'zgarishlar amalga oshirildi. Tarixiy va tabiiy ob'ektlarning himoyasi, qo'shimcha yo'llar va mezonlar qurilishi, hamda turistik joylarning tashkil etilishi va boshqarilishi xususiy ahamiyatga ega bo'ldi.
Xalqaro turizmning bosqichlari turizm mamlakatlarda uyg'unlik bilan bog'liq. Boshlang'ich bosqichda turistik ob'ektlarni tanlash, investitsiya jalb qilish va turizmning infrastrukturini rivojlantirishni o'z ichiga oladi. O'rtacha bosqichda turizm ommaviy obyektlarni jozibadorligi va turistlarning kelish ko‘lamiga ta‘sir o‘tqazadi.
O'rtacha bosqichda turizm ommaviy ob'ektlarning reklamasi va markalaştrishini o'z ichiga oladi, xalqaro bozorlarda ommaviy axborot vositalari orqali mamlakatni turistik texnika sifatida taqdim etish va turistik sohalarning sifatini oshirishni maqsad qiladi.
Yuqori bosqichda esa turizm sektori mavqeyi va ahamiyati oshadi. Mamlakatlar turistik potensiallarini yanada rivojlantirish, turizmga doir innovatsiyalar va xizmatlarni kengaytirishga intilishadi. Ushbu bosqichda turistik sohalar va tashkilotlar xalqaro tan erkakliklarda ishtirok etish, turistik marosimlar va festivalar tashkil etish, hamda turizm sohasida ishlab chiqarish va investitsiyalar uchun iqtisodiy stimullarni taqdim etish maqsad qilinadi.
Xalqaro turizmning rivojlanishi uchun davlatlar va turistik sohalar o'rtasidagi hamkorlik va hamkorlikning qo'shimcha platformalarining rivojlanishi ham ahamiyatga ega. Turizm sohasidagi hamkorliklar davlatlararo turizm tashkilotlari, aviakompaniyalar, turistik agentliklar, xususiy sohalar va sektorlar orasidagi tashkilotlar, shuningdek xalqaro turizmning boshqa muhim akterlari bilan amalga oshiriladi.
Xalqaro turizm rivojlanish tarixi va bosqichlari, turizm sektorining o'zgarganliklari va innovatsiyalari bilan bog'liqdir. Bu sohada ko'plab faktorlar va olaylar, siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy va tabiiy olaylarga asoslanadi. Turizmning rivojlanishi davomida, mamlakatlar va turistik sohalar hamkorlik qilish, turistik potensiallarni rivojlantirish, tanishing va reklama qilish, turistik xizmatlarni sifatini oshirish va xalqaro bozorlarda ommaviy turistik mahsulotlarni taqdim etish kabi chora-tadbirlar olib boriladi.