Uyg‘ur eli – ma’nosi “yopishg‘ur”. Qoraxonning o‘g‘li O‘g‘uzxon bir elni birlashtirib, shunday atagan.
Xalaj eli – bu so‘z aslida “Qol, och” (tarixiy voqea asosida) shaklida bo‘lib, talaffuzda Qoloch, Xalaj tarzida o‘zgarishlarga uchrab kelgan.
O‘rmanqit eli – “…bu elning yurtlari qalin yag‘ochning ichinda turur. Aning uchun O‘rmanqit ot qo‘ydilar” [3; 38]. Yashash joyiga nisbat berilgan etnonim hisoblanadi.
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, turkiy xalqlar uzoq shakllanish va taraqqiyot yo‘lini bosib o‘tgan. Bu taraqqiyot davomida turk ulusi turli xalqlar bilan o‘zaro aloqa o‘rnatgan. Etnonimlarning kishi nomlari bilan bog’liqligi, tarixiy shaxslarning nomidan kelib chiqqanligi yoki elatning doimiy bajaradigan mashg’uloti, xalqlarning yashash joylari asosida shakllanganligi yuqoridagi misollardan ko’rinib turibdi. Etnonimlarning etimologiyasi masalasi tilshunos, tarixchi hamda etnograflarning hamkorlikdagi tadqiq obyekti bo‘lib, bunday birliklarning o’rganilishi xalq va millatning kelib chiqishi, etnogenezini aniqlashda yordam beradi.
Adabiyotlar:
Бегматов Э., Улуқов Н. Ўзбек ономастикаси терминларининг изоҳли луғати. Наманган 2006. Б. 95.
Турдибеков М. Абулғози Баҳодирхоннинг “Шажарайи турк” асари ономастикаси. Автореферат. Тошкент 2001. Б. 13.
Абулғозий Баҳодирхон . Шажарайи турк. Т.: Чўлпон. 1992, Б. 1-187
Qorayev S. Toponimika. Toshkent 2006. B. 88.
Do'stlaringiz bilan baham: |
