Reja: Kompyuter taqdimotlari tushunchasi. Microsoft Power Point dasturi haqida umumiy tushuncha

Ma’lumotlarning yaxlitligi tamoyili. Bu tamoyil orqali MBda saqlanayotgan axborotlarning 
aniqligi ortadi, ya’ni ularning xususiyatlari va tavsifnomalari tegishli soha obyektlari to‘liq 
ifodalaniladi. Ma’lumotlarning yaxlitligi noto‘g‘ri axborotni kiritish yoki uning ma’lum bir 
qismini xotiradan o‘chirib tashlash natijasida buzilishi mumkin. Shuning uchun ham 
kiritilayotgan axborotlarni nazorat qilish, saqlanayotgan ma’lumotlarni doimo tekshirish, maxsus 
tizim yordamida tiklash va boshqa tadbirlar orqali MB ning yaxlitligini taxminlash mumkin.
Ma’lumotlarning aloqadorligi tamoiyli. Bu tamoyilning mohiyatiga ko‘ra MBdagi barcha 
axborotlar o‘zaro bog‘langan bo‘lib, obyektlar o‘rtasidagi munosabatlarni ifodalaydi. Axborot 
turlari va ular o‘rtasidagi munosabatlar majmuasi ma’lumotlarning mantiqiy tuzilishini tashkil 
qiladi. Ma’lumotlarni integratsiyalashtirish darajasiga ko‘ra AT avtonom va ma’lumotlar 
bazasidan tashkil topgan turlarga bo‘linadi. Avtonom fayli tizimlarda (AFT) to‘plangan 
ma’lumotlar o‘zaro bog‘lanmagan holatda bo‘ladi. Shu sababli bunday turdagi tizimlar o‘rniga 
ma’lumotlar bazasidan (MB) foydalanilmoqda. Taqsimlash darajasiga ko‘ra AT elementlari bitta 
EHMda (lokal) va hisoblash tarmog‘ida (taqsimlangan) joylashgan turdagi tizimlarga bo‘linadi.
Ma’lumotlar bazasi – bu o’zaro bog’langan va tartiblangan ma’lumotlar majmuasi 
bo’lib, u ko’rilayotgan obyektlarning xususiyatini, holatini va obyektlar o’rtasidagi munosabatni 
ma’lum sohada tavsiflaydi.  
Darhaqiqat, hozirgi kunda inson hayotida MBda kerakli axborotlarni saqlash va undan oqilona 
foydalanish juda muhim rol o’ynaydi. Sababi: jamiyat taraqqiyotining qaysi jabhasiga nazar 

---

27 
solmaylik o’zimizga kerakli ma’lumotlarni olish uchun, albatta, MBga murojaat qilishga majbur 
bo’lamiz. Demak, MBni tashkil qilish axborot almashuv texnologiyasining eng dolzarb hal 
qilinadigan muammolaridan biriga aylanib borayotgani davr taqozasi.
Ma’lumki, MB tushunchasi fanga kirib kelgunga qadar, ma’lumotlardan turli ko’rinishda 
foydalanish juda qiyin edi. Dastur tuzuvchilar ma’lumotlarini shunday tashkil qilar edilarki, u 
faqat qaralayotgan masala uchungina o’rinli bo’lardi. Har bir yangi masalani hal qilishda 
ma’lumotlar qaytadan tashkil qilinar va bu hol yaratilgan dasturlardan foydalanishni 
qiyinlashtirar edi.
Shuni qayd qilish lozimki, MBni yaratishda ikkita muhim shartni hisobga olmoq zarur: