Rejа: Kulachokli mexanizmlarning turlari, qo’llanish sohalari

Rejа:

1. 
   Kulachokli mexanizmlarning turlari, qo’llanish sohalari.
   
2. 
   Kulachokli mexanizmning kinematik analizi.
   

Tayanch so’z va iboralar: mexanizm, mashinalar, richagli, kulachokli, tishli, friktsion, vintli, ponali, gidravlik, pnevmatik,egiluvchu zvenoli: tasmali va zanjirli, eletr mexanizmlar , erkinlik darajasi,sharli sharnir,kinematik juft, zveno, sinf, guruh.

1. 
   Kulachokli mexanizmlarning turlari, qo’llanish sohalari.
   

Kulachokli mexanizmlar yordamida etakchi zvenoning doimiy aylanma harakatini etaklanuvchi zvenoning ilgarilama-qaytma yoki tebranma harakatiga aylanitirish va etaklanuvchi zvenoning istalgan oldindan belgilangan vaziyatda to‘xtab yurgizish mumkin. Bunday mexanizmlar, ayniqsa, avtomat-mashinalarda yaxshi natija beradi va texnikaning turli sohalarida juda ko‘p ishlatiladi.
Tayanchda aylanma harakat bajaruvchi zveno kulachok deyiladi. Kulachokning yon sirti murakkab shaklda bo‘lib, turtkichning avvaldan belgi-langan qonuniyat asosida harakati turkich bilan kulachokning bir-biriga tegib harakat qilishiga bog‘liq: masalan, kulachokning katta radiusi R yuqoriga chiqqan turtkich eng yuqori vaziyatga ko‘tariladi, kulachokning kichik radiusi r yuqoriga ko‘tarilganda esa turtkich eng pastki vaziyatga keladi. Turtkich, odatda ma’lum kuch(prujina) ta’sirida pastga tushadi. Bu kuch mexanizmning ishlash jarayoniga va quvvatiga qarab ma’lum tartibda belgilanadi.
K

ulachok profili bilan uchli turtkichning kuch bilan bir-biriga ishqalanib biri-kishi natijasida harakat davrida sirtlar eyiladi.Sirtlarning eyilishini kamaytirish maqsadida turtkichning o‘tkir uchi erkin aylanadigan yoki tarelkasimon qilinadi.
Kulachokli mexanizmlar ham to‘rt zvenoli mexanizmlar singari aksial va dezaksial kulachokli mexanizmlarga bo‘linadi. Aylanma harakat qiluvchi yon sirti murakkab shaklli zveno kulachok deyiladi. Kulachok bilan turtkich oliy kinematik juft tashkil qilib birikadi.

Tarkibida oliy kinematik juft bo‘lgan mexanizm kulachokli mexanizm deyiladi. Kulachokli mexanizmlar tekislikka nisbatang harakatlanishiga qarab ikki bo‘linadi.

1. 
   Tekis kulachokli mexanizmlar
   
2. 
   Fazoviy kulachokli mexanizmlar
   

Tekis kulachokli mexanizmda kulachok bilan turtkich bir tekislikda yoki bir-biriga parallel tekislikda harakatlansa, fazoviy kulachokli mexa-nizmlarda zvenolar bir-biriga parallel bo‘lmagan tekisliklarda harakat qiladi. Tikuv mashinasidagi ipni ko‘tarib tushiradigan mexanizm fazoviy kulachokli mexanizmdir.
Kulachokli mexanizmlarning kinematik analizi va sintezi bir xil bo‘ladi. Kulachok etakchi, turtkich etaklanuvchi zveno bo‘ladi.

2.