Reja: Litosferaning tarkibiy tuzilishi

Daryolar.Daryo- u tomonidan ishlab chiqilgan va asosan atmosfera yog'inlari bilan oziqlanadigan kanalda doimiy ravishda oqadigan suv oqimi.
Daryo qismlari: manba - daryo paydo bo'lgan joy. Manba tog'lardagi buloq, ko'l, botqoq, muzlik bo'lishi mumkin; og'iz Daryo dengizga, ko'lga yoki boshqa daryoga oqib tushadigan joy. Relyefdagi chuqurlik, daryoning manbasidan to og'ziga qadar cho'zilgan daryo vodiysi. Doimiy daryo oqadigan chuqurlik, kanal.sel tekisligi- tekis, daryo vodiysining suv toshqini paytida suv bosgan. Toshqindan yuqorida, odatda, vodiy yonbag'irlari ko'tariladi, ko'pincha pog'onali shaklda. Ushbu qadamlar deyiladi teraslar(10-rasm). Ular daryoning eroziya faolligi (eroziya) natijasida paydo bo'ladi, eroziya bazasining pasayishi natijasida yuzaga keladi.

daryo tizimi barcha irmoqlari bilan daryo. Tizimning nomi asosiy daryo nomi bilan berilgan.
daryo eroziyasi – uning kanali suv oqimining chuqurlashishi va tomonlarga kengayishi. Eroziya asosi- daryo vodiysini chuqurlashtirgan daraja. Uning balandligi daryo oqadigan suv omborining darajasi bilan belgilanadi. Barcha daryolarning eroziyasining yakuniy asosi Jahon okeanining darajasidir. Daryo oqadigan suv ombori sathining pasayishi bilan eroziya asosi pasayadi va daryoning eroziya faolligi kuchayishi boshlanadi, bu esa kanalning chuqurlashishiga olib keladi.
daryo havzasi- daryo barcha irmoqlari bilan suv to'playdigan hudud.
Suv havzasi – ikki daryo yoki okean havzalari orasidagi ajratuvchi chiziq. Odatda ba'zi baland joylar suv havzasi sifatida xizmat qiladi.
Daryoning oziqlanishi. Daryolarga suv oqimi ularning ozuqasi deyiladi. Daryolar kiruvchi suv manbalariga ko'ra yomg'irli, qorli, muzli, er osti, qo'shilganda esa aralash oziqlanish bilan ajralib turadi.
U yoki bu oziq-ovqat manbalarining roli asosan iqlim sharoitiga bog'liq. Yomg'irli oziqlanish ekvatorial va ko'pchilik musson mintaqalari daryolariga xosdir. Sovuq iqlimi bo'lgan mamlakatlarda qor erigan suvlar (qor bilan oziqlanish) birinchi darajali ahamiyatga ega. Mo''tadil kengliklarda daryolarning oziqlanishi, qoida tariqasida, aralashtiriladi. Muzliklardan toʻyingan daryolar baland togʻlarning muzliklaridan boshlanadi. Daryo manbalari orasidagi nisbat yil davomida o'zgarishi mumkin. Masalan, Ob ​​havzasi daryolari qishda er osti suvlari, bahorda erigan qor, yozda esa yer osti va yomg'ir suvlari bilan oziqlanishi mumkin.
Qaysi turdagi oziq-ovqat ustunlik qilishi ko'p jihatdan bog'liq daryo rejimi. Daryo rejimi - havzaning fiziografik xususiyatlari va birinchi navbatda, iqlim sharoiti tufayli daryolar holatining vaqt o'tishi bilan muntazam o'zgarishi. Daryolar rejimi suv sathi va oqimining sutkalik, mavsumiy va uzoq muddatli tebranishlari, muzlik hodisalari, suv harorati, oqim tomonidan olib boriladigan cho'kindi miqdori va boshqalar ko'rinishida namoyon bo'ladi. Daryo rejimining elementlari: , misol uchun, kam suv - eng past turgan mavsumda daryodagi suv darajasi va yuqori suv- asosiy oziq-ovqat manbai tufayli daryodagi suvning uzoq vaqt davomida ko'tarilishi, yildan-yilga takrorlanadi. Daryolarda daryo rejimiga taʼsir etuvchi gidrotexnik inshootlar (masalan, GESlar) mavjudligiga qarab daryolarning tartibga solinadigan va tabiiy rejimlari farqlanadi.
Er sharining barcha daryolari to'rtta okean havzalari orasida taqsimlangan.