Reja Matematikadan sinfdan tashqari ishlarda to’garak mashg’ulotlarni tashkil qilish

Қадимги ўлчовлар ҳақида
Қадимги россияда ҳам бошқа мамлакатларда ҳам, дастлабки узунлик ўлчовлари одам танаси қисимлари номлари билан боғлиқ бўлган. Қадимги замонда узунлик ўлчови бирлиги қўлнинг бир қисми “тирсак” бўлган. Бу бирлик қўлнинг тирсагидан ўрта бармоғининг учигача хисоб бўлган. Иккинчи юз бирлиги қилиб десятина қабул қилинган (дастлаб бу номни 1/10 чақиримга тенг бўлган квадратдан иборат бўлган ). Десятина тамонлари саксон ва ўттиз саржинь бўлган тўғри тўртбурчакдан иборат ва четь–0.5 десятина бўлган. Ўзбекларда таноб бўлиб олти таноб бир десятинага тўғри келган. Ундан ташқари ботмон деган бирлик ҳам ишлактилган.
Суюқлик ўлчовлари фақат ўн тўққизинчи асрнинг биринчи ярмида узул-кесил белгиланган.
1 бочка = 40 челак (яъни 5 гектометр )
1 челак= 10 штоф (яъни 12.3литр)
1 штоф= 2 шиша= 10 сотик (чарқ ) (яъни 0.12 литр) 
1 сотик (чарк) = 2 шкалик (яъни 1.23 литр )
Сотилувчи жисимлар ўлчовлари XVIII асрда қуйдаги кўринишда белгиланган.
1 четверть(чорак) =8 четверик (яъни 2.1 чектометр )
1 четверик= 8 гарниц (яъни 26.24 литр)
1 гранец = (яъни 3.28 литр)
Энг қадимги ўлчов “гривна” (ёки “гривенка”) дир, бу тахминан 410 грамга тенг. Анча қейин қадоқ пут мисқол пайдо бўлган ва XII асрнинг охирида ўлчовлар системаси манашу кўринишга келган:
1 ласт =72 пуд (яъни 1.179 тонна)
1 берковец = 10 пуд (яъни 164 килограм)
1 пуд = 40 катта грибенк ёки қадоқ= 80 кичик грибенк= 16 безмен (яъни 16.38 кг)
Ўлчов бирлиги сажень бўлган, қулоч маховая сажин–одам қўлларининг горизонтал шаклда кўтариб, қулочини ёзганда, унинг чап ва ўнг қўллари ўрта бармоқлари орасидаги масофадир. Одам бўйи (“косая сажень”) чап (ўнг) тавондан ўнг (чап) қўлини юқори кўтаргандаги бармоқ учигача бўлган масофадир.
XIV асрдан қолган хужжатларда узунлик ўлчови “қарич” (пядь) хақида ҳам эслатиб ўтилади. Бу бирлик натижани, кенг очгандаги бош бармоқ учи билан синчалоқ учига тўғри келган масофадир.
Савдо маунсабатларининг ривожланиши билан қабул қилинган бирликларни стандартлаштириш зарурати туғилди. Масалан: XVII асрда бир сажень 3 газга тенг деб қабул қилинди. Узунлик бирлиги газ (аршин) Шарқ мамлакатлари билан савдо сотиқ муносабатлари туфайли келиб чиққан (Туркча аршин, Эронча аршин – русча локать) “тирсак” сўзини билдиради.
Пётр I замонида рус ўлчовлари анчагини аниқ белгиланган эди.
1 миля =7 чақирим (яъни 7.5 км)
1 чақирим= 500 сажень (яъни 1.07 км)
1 сажень = 3 аршин (яъни 2.13 м)
1аршень = 4 чорак = 16 вершак = 28 дюйм (яъни 71 см )
1чорак = 4 вершак(яъни =17,8 см)
1 срут = 12 дюйм (яъни = 30,5 см)
1 дюйм = 10 чизиқ ((линия) яъни = 2,54 см)
1 линия = 10 нуқта (яъни = 2,54 мм)
1 қадоқ = 96 мисқол (яъни = 410 г)