Reja: Modellarning iqtisodiy o'sishi


Ular binolarga asoslanadi


Download 106.7 Kb.
bet8/17
Sana18.12.2022
Hajmi106.7 Kb.
#1031910
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17
Bog'liq
solou o\'sish modeli

Ular binolarga asoslanadi:
3) milliy daromadning o'sishi faqat kapital jamg'arish funktsiyasi bo'lib, kapital unumdorligining o'sishiga ta'sir etuvchi barcha boshqa omillar (fan-texnika taraqqiyoti yutuqlaridan foydalanish darajasi, ishlab chiqarishni tashkil etishni takomillashtirish) bundan mustasno. Boshqacha qilib aytganda, ma'lum kapital intensivligida kapitalga bo'lgan talab faqat milliy daromadning o'sish sur'atiga bog'liq deb taxmin qilinadi;
4) kapital sig'imi ishlab chiqarish omillari narxlarining nisbatiga bog'liq emas, balki faqat ishlab chiqarishning texnik shartlari bilan belgilanadi.
Domar modeli- yalpi talabni kengaytirish va vaqt o'tishi bilan yalpi taklifning ishlab chiqarish quvvatini oshirishda investitsiyalarning ikki tomonlama rolini tavsiflovchi iqtisodiy o'sishning matematik modeli.
Rasmiylashtirilgan shaklda E. Domar modeli tenglama hisoblanadi:
Yoki  ,
qayerda I- yillik sof investitsiyalar; k- kapitalning rentabelligi (ya'ni).
Ushbu model hisoblab chiqadi sof investitsiyalar o'sish sur'ati iqtisodiyotda to'liq bandlikni ta'minlaydi.
Harrod modeli- Keyns iqtisod nazariyasidagi muvozanat shartini qondirish uchun milliy daromadning o'sishi kerak bo'lgan sur'atga e'tibor qaratuvchi iqtisodiy o'sishning matematik modeli.
R. Xarrod modeli makroiqtisodiy muvozanatning Keynscha shartiga asoslanadi. Unda ikkita formuladan foydalaniladi - statik muvozanat sharti va dinamik muvozanat sharti.

,
bu erda - kapitalning zichligi; - jamg'armalarning milliy daromaddagi ulushi.
,
qayerda t- vaqt davri indeksi.
Bu modelda davrda milliy daromadning ortishi t- bu kafolatlangan o'sish sur'ati, bu haqiqiy jamg'arma va taxminiy investitsiyalar o'rtasidagi dinamik muvozanatni ta'minlaydi. Bunga avtomatik ravishda erishilmaydi, shuning uchun bunday dinamik muvozanatga erishish uchun iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish zarur.
Bu modellar asosan nazariy va mavhum xarakterga ega; ishlab chiqarish jarayonining eng umumiy bog'liqliklarini aks ettiradi: jamg'arish, iste'mol va kapitalning organik tarkibi o'zgarmagan holda ijtimoiy mahsulot (milliy daromad) o'sish sur'ati o'rtasidagi.
Postkeynschilik yo‘nalishi (J.Robinson) iqtisodiy o‘sish nazariyasini tahlil qilishda ijtimoiy mahsulotning o‘sish sur’ati milliy daromadning taqsimlanishiga bog‘liq degan fikrga asoslandi. Bunda taqsimlash kapital jamgʻarish funksiyasi boʻlib, uning jamgʻarish tezligi foyda normasini va uning milliy daromaddagi ulushini belgilaydi.
Neoklassik yo'nalishning asosi bozor tizimini o'z-o'zini tartibga solish g'oyasi va ishlab chiqarish omillaridan eng samarali foydalanishda ifodalangan uning optimalligidir. Iqtisodiy o'sishning neoklassik modellari Kobb-Duglas ishlab chiqarish funktsiyasidan foydalanishga asoslangan. Yuqorida ta'kidlanganidek, ular iqtisodiy o'sish omillari qatoriga STP ham kiradi. Shu munosabat bilan ishlab chiqarish funktsiyasi ekzogen va endogen NTP omili bilan ajralib turadi.
Birinchi holda, chunki STP o'z vaqtida yuzaga keladi, STP stavkalarini hisobga olgan holda Cobb-Duglas ishlab chiqarish funktsiyasiga vaqt omili kiritiladi ( J. Tinbergen funktsiyasi, 1942):
,
qayerda r- fan-texnika taraqqiyotining o'sish sur'ati; t- vaqt.
"Endogen ilmiy-texnikaviy taraqqiyot" mehnat va kapital o'rtasidagi nisbatning o'zgarishida namoyon bo'ladi. Ushbu ishlab chiqarish omillari bir-birini almashtiradi deb taxmin qilinadi, bu esa ushbu omillarni almashtirishning egiluvchanligini hisoblash zaruriyatiga olib keladi. U mehnat xarajatlari 1% ga o'zgarganda kapital xarajatlarning foiz o'zgarishini ko'rsatadi.
Solou modeli (1957) - texnologik taraqqiyot darajasiga qarab iqtisodiy o'sish modeli. Ushbu model ishlab chiqarish funktsiyasidan foydalanadi, unda ishlab chiqarish kapital va mehnat funktsiyasidir. Kapitalni mehnat bilan almashtirish mumkin, ammo bu omillar bir-birini to'liq almashtirib bo'lmaydi.

Download 106.7 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling