Reja: "Morfologiya" o’qitishning maqsadi, vazifalari va tamoyillari


Download 0.62 Mb.
bet2/19
Sana12.03.2023
Hajmi0.62 Mb.
#1265178
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19
Bog'liq
“Morfologiya” bo’limini o’qitish yuzasidan dars ishlanmalar tayyorlash

egalik shakllari

birlikda

ko’plikda

I shaxs -m(-im); -miz(-imiz)

pichir- pichirim

pichir- pichirimiz

II shaxs ng (-ing); -ngiz(- ingiz)

pichir- pichiring

pichir- pichiringiz

III shaxs –i (Ø)

pichir-pichiri

pichir- pichir(lar)i

Topshiriqni bajarish asnosida o’quvchi so’zlarning egalik qo’shimchalarini olib o’zgarish (turlanish) ismlarga xosligini payqashi zarur.

  1. topshiriq. Siz o’qigan ertak, maqol, topishmoq, hikmatli so’z va h. tarkibida turlangan so’zlar ishtirok etgan gaplarni eslang va ayting.

Namuna: – Gar saloming bo’lmasa, ikki yamlab bir yutardim, – debdi yalmog’iz kampir. (Ertakdan)
5- sinf darsligi materiallarida tuslanish hodisasini faqat fe’l so’z turkumi bilan bog’lab qo’yilishi nazariy jihatdan to’g’ri emas. Sababi o’zbek tilida kesim vazifasida kelgan har qanday mustaqil so’z shaxs/son qo’shimchalarini olib o’zgarish xususiyatiga ega ekanligi o’zbek tilshunosligida isbotlanganligiga qariyib ygirma yildan oshdi.
Shuning uchun tuslanish bilan bog’liq mavzular ta’limida o’qituvchi kesim vazifasida kelgan har qanday mustaqil so’z tuslanish xususiyatiga ega ekanligini, fe’l so’z turkumiga tegishli so’zlar, odatda, ko’proq kesim vazifasida kelganligi uchun ularda shaxs/son (hatto zamon, mayl grammatik ma’nolari ham) yaqqol ko’zga tashlanishini inobatga olgan holda butun e’tiborni o’quvchi nutqida tuslovchi shakllarning to’g’ri qo’llanishiga qaratmog’i zarur.
Chunonchi,

Download 0.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling