Reja. Murakkab efirlar, ularning olinishi, xossalari va ishlatilishi

Ishlatilishi. Ko`pchilik murakkab efirlar organik moddalarning yaxshi erituvchilari sifatida ishlatiladi. Ulardan meva essensiyalari tayyorlashda ham keng ko`lamda foydalaniladi. Ayrim murakkab efirlar tibbiyotda ishlatiladi: izoamil-nitrit stenokardiya xurujlarini susaytiradi, etilnitrit chakka qon tomirlarini kengaytiradi. 

2. Yog`lar, ularning umumiy xossalari, sovunlar va boshqa yuvish vositalari. 

Yog`lar yuqori bir asosli karbon kislotalar, asosan palmitin, stearin (to`yingan kislotalar) va olein (to`yinmagan kislota) kislotalar bilan uch atomli spirt glitserindan hosil bo`lgan murakkab efirlardir.
CH₂CCOH HOO₁₇H₃₅ CH₂CCOO₁₇H₃₅
CCOH + HOOCH₁₇H₃₅ CCOO CH₁₇H₃₅ + 3H₂O
CH₂CCOH HOO₁₇H₃₅ CH₂CCOO₁₇H₃₅
glitserin stearin kislota stearin triglitseridi
Tabiiy yog`lar alohida modda emas balki, har-xil triglitseridlar aralashmasidir. Yog`larning hammasi suvdan yengil va suvda erimaydi. Ular benzinda, efirda, uglerod tetraxloridda, uglerod sulfidda, dixloretanda va boshqa erituvchilarda yaxshi eriydi. Yog`lar barcha o`simlik va hayvonlarda uchraydi. Suyuq yog`lar odatda moylar deyiladi. Qattiq yog`lar (mol yog`i, qo`y yog`i va boshqalar) asosan to`yingan (qattiq) kislotalarning triglitseridlaridan tarkib topgan bo`ladi. Suyuq yog`lar (kungaboqar oyi, pata oyi va boshqlar) esa to`yinmagan (suyuq) kislotalarning triglitseridlaridan tarkib topgan bo`ladi.
Suyuq yog`lar gidrogenlash reaksiyasi yo`li bilan qattiq yog`larga aylantiriladi:
CH<sub>2</sub>(CHCOO<sub>2</sub>)<sub>7</sub>(CHCH=CH<sub>2</sub>)<sub>7</sub>CH<sub>3</sub> CH<sub>2</sub>CCOO<sub>17</sub>H<sub>35</sub>
(CHCOOCH<sub>2</sub>)<sub>7</sub>(CHCH=CH<sub>2</sub>)<sub>7</sub>CH<sub>3</sub> + 3H<sub>2</sub> CCOO CH<sub>17</sub>H<sub>35</sub>
CH<sub>2</sub>(CHCOO<sub>2</sub>)<sub>7</sub>(CHCH=CH<sub>2</sub>)<sub>7</sub>CH<sub>3</sub> CH<sub>2</sub>CCOO<sub>17</sub>H<sub>35</sub>
Gidrogenlanish mahsuloti–qattiq yog` (suyuq yog`) salomas deyiladi va sovun, stearin hamda glitserin ishlab chiqarishga sarflanadi.