Режа: Natural ishlab chiqarishdan tovar ishlab chiqarishga o’tish va uning rivojlanishi. Tovar va uning xususiyatlari. Qiymatning mehnat nazariyasi va keyingi qo’shilgan miqdor nafligi nazariyasi. Pulning kelib chiqishi

Tovar –pul munosabatlari rivojlanishi
bozor iqtisodiyoti shakllanishi va amal qilishining asosidir
Режа:
1. Natural ishlab chiqarishdan tovar ishlab chiqarishga o’tish va uning rivojlanishi.
2. Tovar va uning xususiyatlari.
3. Qiymatning mehnat nazariyasi va keyingi qo’shilgan miqdor nafligi nazariyasi.
4. Pulning kelib chiqishi, mohiyati va vazifalari.

1-savol. Natural ishlab chiqarishdan tovar ishlab
chiqarishga o’tish va uning rivojlanishi
Ijtimoiy xo’jalik yuritishnig ikki shakli mavjud. Birinchisi, natural ishlab chiqarish xo’jalik yuritishning bu shaklining mazmuni shundan iboratki, yaratilgan barcha mahsulotlar ishlab chiqaruvchilarning o’z ehtiyojlari uchun sarf qilingan. Natural xo’jalik avvalo ibtidoiy jamoada, keyinchalik patriarxal dehqon xo’jaligi, feodal pomestyalarida amal qilingan. Xo’jalik yuritishning bu shakli barcha iqtisodiy jarayonlarni bir xo’jalik doirasida qatiy cheklab qo’yadi, tashqi iqtisodiy aloqalarga imkoniyat berilmaydi, ishchi kuchi shu xo’jalik doirasida faoliyat ko’rsatadi. Ishlab chiqarish maqsadlarini nihoyatda cheklab, ishlab chiqarish hajmi jihatdan juda oz va turi jihatidan kam xil bo’lgan ehtiyojlarini qondirishga bo’ysundirilgan. Natural ishlab chiqarish o’rnini asta sekinlik bilan tovar ishlab chiqarish egallagan.
Tovar xo’jaligini shakllanishi va rivojlanishi natijasida ishlab chiqarilgan mahsulotlar ishlab chiqaruvchilaning o’zlarini iste‘moli uchun emas, balki bozorda sotish uchun mo’ljallangan bo’ladi.
Natural va tovar xo’jaliklarining bir-biridan farqini quyidagicha ifodalash mumkin.

№

Asosiy jihatlar

Natural xo’jalik