Reja: Nuklein kislotalar tuzilishi va vazifalari

Mavzu: Nuklein kislotalarning turlari.

Reja:

1. 
   Nuklein kislotalar tuzilishi va vazifalari.
   
2. 
   Nuklein kislotalarning kimyoviy tarkibi.
   
3. 
   DNK va RNK ning tuzilishi va funksiyasi.
   

Xar bir tirik organizmda nuklein kislotalarning xar ikki turi-ribonuklein kislota (RNK) va dezoksiribonuklein kislota (DNK) mavjud. Fakat viruslargina bularning bir turini (DNK yoki RNK ni) tutadi. Nuklein kislotalar va oksillar xayotning material asosini tashkil kiladilar. Ular uzaro uzviy boglik, ammo ularning xujarradagi urni va funktsiyasi printspial fark kiladi: oksillar asosan kurilish va xujayraning ishchi organlari materiali; nuklein kislota ega informatsion material, u organizmning tuzilishi, usishi, rivojlanishiga tegishli informayiyaning saklanishshshi , takrorlanishi, almashinuvi va avloddan avlodga kuchirilishini ta‘minlaydi.

Nukleotidlar- nuklein kislotalarning struktura elementlaridir.
RNK xam DNK xam nukleotidlar deb ataladigan monomerdan tuzilgan, shuning uchun nuklein kislotalarni polinukleotidlar deyiladi. Xar bir mononukleoid 3 ta ximiyaviy farkli komponentlar: anorganik fosfat, monosaxarid riboza yoki dezoksiriboza va azot asosi, purin yoki pirimiddin asosidan tashkil topgan. DNK va RNK molekulalari tarkibiga kiradigan monosaxarid dezoksiriboza bulganidan uning mononukleoitidlari xam dezoksiriboza mononukleoitidlari, DNK ning uzi dezoksiribozopolinukleoid; RNK esa ribozomononukoeotidlardan tashkil topgan ribozomononukoeotidlar. Azot tarkibiga esa timin kiradi.

Riboza va dekosiriboza.
Bu ikkala monosaxarid xam beshta uglerod atomi tutadigan pentozalar bulib, albegid gruppani saklanganlaridan aldopentozalar katoriga kiradilar va furanoza strukturasiga egadirlar.
Ular orasidagi fark ikkinchi uglerod atomiga tegishli ribozada 2-uglerod ОН bilan boglangan, dezoksiribozada ОН gruppasi urnida Н atomi turadi, ya‘ni 2-uglerod O atomidan maxrum, shuning uchun xam uning nomiga “dezoksi” prefiksi kushilgan:
НОН₂С⁵ О ОН НОН₂С⁵ О ОН
С_{4 1}С С₄ ¹С
Н Н Н Н Н₃ Н
С³  ²С С  ²С
   
ОН ОН ОН Н
,D-riboza ,D- dezoksiriboza.