Reja: Oliy moliyaviy hisoblashlarni va taqribiy hisoblashlar Oddiy foizlar;murakkab foizlar; diskontlash

Sodda foizlar. Sodda foizlarda (dekursiv metod bo‘yicha) oshgan 
qiymat summasi quyidagi formula bilan hisoblaniladi: 
S = R + Pin Yoki S = R (1 + in) (1) 
Bu erda: S - pulni oshgan (oxirgi) qiymati summasi; R - 
boshlang‘ich summa; n - foiz yozish davrlari soni; i - foiz stavkasi; 1 + 
in - boshlang‘ich summani ko‘paytiruvchi miqdor deyiladi. 

---

Yuqorida ta‘kidlanganidek, qarz muddati har xil bo‘lishi mumkin. 
Agar qarz muddati 1 yildan kam bo‘lsa, yuqorida keltirilgan formulaga 
qisman o‘zgarish kiritamiz va S-ni quyidagiga hisoblaymiz: 
(2) 
bu erda: d - qarz kunlar soni; k - yildagi kunlar soni. 
Amaliyotda foiz yozish davrlari har xil bo‘lishi mumkin. Agarda, 
n1, n2, .... nn 
foiz yozish davrlarida i1, i2, ... in stavkalari qo‘llanilsa, oxirgi summa 
quyidagi formula bilan hisoblaniladi: 
(3) 
Moliyaviy hisoblarda foizlar stavkasi yuqorida ta‘kidlaganimizdek 
oddiy va hisob (uchet) stavkalariga bo‘linadi. Hozirgacha bajargan 
hamma hisob-kitoblar oddiy stavkalarda bajarildi. Bu usul dekursiv 
metod deyiladi, uning mazmuni va mohiyati shundaki, foizlar davr 
oxirida boshlang‘ich summaga qo‘shiladi yoki beriladi. Hisob stavkasida 
esa foizlar kredit beriladigan paytda hisoblanib va olib qolinadi. Bu usul 
antisipativ metod deyiladi. 
Oshgan qiymat (S) summasi hisob stavkasi bo‘yicha quyidagi 
formula bilan aniqlanadi: 
S=P( 
1 
) yoki S = 
P(1+ 
1 
) 
(4) 
1 
− 
dn 
1 
− 
dn 
Moliyaviy hisoblarda hamma narsa tayyor holda berilmaydi. 
Shuning uchun ham yuqorida keltirilgan (1, 2, 3, 4) formulalar asosida 
noma‘lum xadlarni aniqlash mumkin. Masalan, davr uzunligini: 
n = 
s 
− p 
; n = 
s 
− 
p 
; 
va 
h.k. 
p i 
p i