Reja: Oliy moliyaviy hisoblashlarni va taqribiy hisoblashlar Oddiy foizlar;murakkab foizlar; diskontlash

Murakkab foizlar. Murakkab foizlar ham sodda foizlarga o‘xshab 
oddiy va hisob stavkalarida aniqlanadi. 
1. Oddiy stavkalarda quyidagi formula bilan: 
S = P(1+i)
n 
(5) 
2. Hisob stavkalarida 
esa: 

---

S = 
P 
1 
(6) 
(1 − d 
)
n 
Agarda, foizlar 1 yildan kam muddatda kapitallashtirilsa, bu paytda 
foizlarni yillik stavkasi (i) nominal stavka deb ataladi. Nominal 
stavkalar, davr ichidagi foiz ustamalarini yozish uchun asos bo‘lib 
xizmat qiladi. Ular murakkab foizlar bilan quyidagiga aniqlanadi: 
(7) 
bu erda: j - nominal foiz stavkalari; N - butun qarz vaqtida ustama 
yoziladigan davrlar soni (m n=N); n - butun qarz vaqti; m - ustama 
yoziladigan davrlar soni. 

---

Nominal stavka (j) bo‘yicha m marta foiz yoziladigan daromadni 
ta‘minlaydigan j yillik stavka, i samarali stavka deyiladi. 
(8) 
Bu hisob-kitoblarni hisob stavkalari bo‘yicha ham amalga 
oshiriladi. Quyidagi formulalar bilan: 
, bu erdan d = 1 − (1 − 
m
j
)m (9) 
Baho o‘zgarishini hisobga olish uchun baho indeksini (Ir), pulni 
xarid qobiliyatini o‘zgarishni hisobga olish uchun inflyatsiya indeksini 
(Ir) hisoblash kerak. Ular ma‘lum bo‘lgandan keyin, ularni o‘zgarishini 
hisobga olgan holda oshgan qiymatni hisoblash mumkin: 
Sck=P[1+(1+i):Ip]
n
(10) 
So‘mni xarid qilish qobiliyatini hisobga olgan holda S teng bo‘ladi: 
S = R [1 + (1 + i) I ]
n
, 
bu erda: 
I - inflyatsiya indeksi (I = 1/IP). 
Shu munosabat bilan, foiz stavkalarini faqat bahoni o‘zgarishi emas, 
valyuta kurslarini o‘zgarishini hisobga olgan holda moslashtirish 
(korrektirovkalash) kerak. Bu ish quyidagi formula bilan amalga 
oshiriladi: 
J 
Pck
= I 
p
 d
op
+ I
кв
d
ов
(11) 
bu erda: dop - aylanmani so‘mdagi xissasi, dov - aylanmani valyutadagi 
xissasi. Moliyaviy amaliyotda (banklarda) inflyatsiya natijasida 
yo‘qotilgan summasi qoplashda, foizlar stavkasini indeksatsiya
qilishni soddalashtirilgan usulidan 
foydalaniladi: 
, 
(12) 
bu erda - I indeksini moduli, aniqrogi (I -1) yoki (I sk -1) - 
Shu mahalda I moduli o‘rniga, bahoni oddiy o‘zgarishi indeksi 
ishlatiladi, ya‘ni Ip-1