Reja: Olmosh haqida tushuncha Olmoshlarning ma’no tulari

Ko’rsatish olmoshlari predmet, shaxs, belgi, voqea-hodisa, o’rin yoki vaqtga nisbatan ko’rsatish, ajratish, ta'kidlash uchun ishlatiladi.
Ko’rsatish olmoshlariga quyidagilar kiradi: bu, shu, u, o’sha, ana u, mana bu. Poetik nutqda va tarixiy asarlarda ul, bul, shul, o’shal olmoshlari qo’llanilganligini kuzatish mumkin.
Ko’rsatish olmoshlariga qo’shimchalar quyidagi tartibda q’shiladi:
Olmosh+kelishik: u+ni, shu+ning, o’sha+ni.
Olmosh+k’plik: u+lar, bu+lar, o’sha+lar.
Olmosh+ko’plik+kelishik: u+lar+ni.
Olmosh+ko’plik+egalik+kelishik: shu+lar+ing+ni, o’sha+lar+ing+da.
So’roq olmoshlari predmet, shaxs, belgi, ish-harakatning bajarilish o’rni haqidagi so’roqni bildiradi.
So’roq olmoshlariga quyidagilar kiradi: kim?, nima?, qanday?, qanaqa?, necha?, qancha, qachon?, qayerda?. Poetik nutqda ne? na?, nechun?, nechuk?, qay? shaklida qo’llanishi kuzatiladi.

О’zlik oimoshi aniq, yakka shaxsni ajratib ko’rsatish uchun qo’llanadi. 0'z (o’zi) so’zi o’zlik olmoshi hisoblanadi. Bu olmosh kishilik olmoshlari o’rnida: о 'zim-o'png-o 'zi; o’zimiz-o 'zingiz-o 'zlari ba'zan birga men o’zim - sen o’zing - uning o’zi; ot o’rnida kelib, egalik qo’shimchasini oladi va har uchala shaxsni ko’rsatadi. Qo’shimchalar qabul qilish tartibi quyidagicha: olmosh+egalik—o’z+i; olmosh+egalik+kelishik-o’z+i+ni. Ko’plik qo’shimchasini olganda nutq vaziyatiga ko’ra hurmat, kesatiq, piching kabi modal ma'nolarni ifodalashi murnkin. Gapda ega, aniqlovchi, to’ldiruvchi va kesim vazifasida keladi.
Belgilash olmoshlari predmet yoki uning biror belgisini jamlab, yakkalab, ajratib ko’rsatish uchun ishlatiladi. Har kim, har nima, ba'zi, har qanday, har qaysi olmoshlari shaxs yoki narsa belgini ajratib, alohida ta'kidlash orqli ifodalaydi.
Hamma, barcha, bari, butun olmoshlari jamlashga, umumlashtirishga xizmat qiladi.
Butun, bari olmoshlari ko’plikda q’llanmaydi. Ba'zi olmoshi va har so’zi ishtirokida yasalgan belgilash olmoshlariga kelishik qo’shimchasi egalik qo shimchasidan so’ng qo’shiladi: ba 'zisini, har qaysingizni.

• 
  Belgilash olmoshlari gapda sifatlovchi bo’lib keladi. Otlashganda (hammasini, ba'zilar, har narsangizni) otga xos morfologik, sintaktik xususiyatga ega bo’ladi. Bo’lishsizlik olmoshlari umuman mavjud bo’lmagan predmet, belgi yoki miqdorni ko’rsatadi. Bo’lishsizlik olmoshi hech so’zidan keyin so’roq olmoshi yoki narsa, bir so’zini keltirish bilan hosil qilinadi: hech qaysi, hech kim, hech narsa, hech bir kabi.
  
•