Reja: O‘zbekistonda ko‘ppartiyaviylikni vujudga kelishi

Bu siyosiy tashkilotlarning jamiyatda tutgan o‘rni va mehnatkashlar ommasi o‘rtasidagi obro‘-e'tibori ular ishlab chiqqan va amal qilayotgan dasturlarning nechog‘lik xalq ommasi istak va intilishlarini ifoda etganligi va mazkur siyosiy partiyalarning qay darajada hokimiyatga hamda o‘zaro bir-birlari bilan muxolifatga aylanganliklariga bog‘liqdir.

DASTLABKI PARTIYALAR

Dastlabki partiyalar Qadimgi Gretsiyada xududiy bo’linish asosida tashkil topgan bo’lib, Platon, Aristotelg’ va boshqa olimlar tomonidan salbiy baxolangan edi. Xususan, Aristotelg’ Qadimgi Gretsiyadagi uch asosiy siyosiy partiya — dengiz soxilida, tekislikda va tog’li xududlarda istiqomat qiluvchi fuqarolar o’rtasidagi mavjud kurash, o’zaro raqobat xaqida yozib, bu partiyalar ijtimoiy yaxlitlik va davlat birligiga raxna solishi mumkin, deya qayd etgan edi.

Qadimgi Rimda „partiya" tushunchasi asosan u yoki bu imperator (masalan, TSezarg’ yoki Sula) siyosatini qo’llab-quvvatlovchi guruxni ifodalash uchun ishlatilganligi tarixdan ma’lum.

O’rta asrlardagi siyosiy partiyalar jamiyatda ziddiyatlar kuchayganda, feodallar va boshqa sinflar o’rtasida yuzaga kelgan ijtimoiy kelishmovchiliklar sharoitida vujudga kelgan.

MUXOLIFAT NIMA?

Muxolifat nima? Darhaqiqat, «muxolifat» deganda biz nimani tushunamiz? Arabcha «muxolifat» - «kelishmovchilik», «teskarilashish», «qarama-qarshilik», «ziddiyat» kabi ma'nolarni anglatadi. Muxolifat turli ko‘rinishlarda sodir bo‘lishi mumkin:

a) parlament doirasidagi muxolifat;

b) parlament doirasidan tashqaridagi muxolifat;

d) siyosiy partiyalar saflaridagi o‘zaro ichki partiyaviy muxolifatlar.

OMMAVIY SIYOSIY PARTIYA

Ommaviy siyosiy partiyalarning vujudga kelishi va siyosiy mavqeining kuchayib borishida XIX asrning ikkinchi yarmida Yevropa mamlakatlarida umumiy saylov xuquqining fuqarolar tomonidan siyosiy xuquq sifatida qo’lga kiritilishi siyosat subhektlari sonining keskin oshuvini tahminladi.