Reja: Payvandlash turlari

Elektr – shlak usulida payvandlash payvandlanadigan va kushimcha metallarni vujudga keltirilgan payvandlash pratsessida suyuk shlakdan elektr toki utayotganida ajratib chikadigan issiklik bilan eritishga asoslangan.
Termit yordamida payvandlash shundan iboratki,payvandlanadigan detallar urta chidamli kolipga joylashtiriladi, uning ustiga urnatilgan tigelga termit-alyuminiy bilan temir kuyindisining kukunsimon aralashmasi solinadi.
Plazma yordamida payvandlash biror bosimli gaz muxitidan katta zichlikdagi elektor tokini utkazishga asoslangan, buning natijasida gaz ionlashgan xolatga keladi, uning bu xolati plazma deyiladi.
Lazer yordamida payvandlash maxsus kattik va gazsimon nurlatkichlardan olinadigan kuchli yeruglik nuri yordamida amalga oshiriladi. Lazer bilan payvandlashda vakkumning keragi yuk va uni xatto generatordan ancha uzok masofada, xavoda xam bajarish mumkin.
Kontaktli payvandlash payvandlanadigan detallarning kontaktlashadigan joyidan elektr toki utayotganida ajralib chikadigan issiklik taʼsirida birkadigan joylarning kizishi va erishidan iborat; shu joyga sikuvchi kuch bilan taʼsir etilsa, payvand birikma xosil buladi.
Sovuklayin payvandlash ancha katta bosim taʼsir ettirilganda metallarning uzaro tishlashib kolishiga asoslangan.
2. Payvandlashda bir kancha murakkab fizik – ximyaviy jarayonlar sodir bulib, ular payvand birikma sifatini belgilaydi. Payvandlashdagi kizdirish manbalari asosiy xamda kushimcha metallga issiklik va ximyaviy yul bilan tasir kiladi, chok metalli va chok atrofi zonasi metalining tarkibi va xossalari ana shunga boglikdir. Payvandlash prsessida metall erib, payvandlash vannasi xosil kiladi, sungra payvand chok kurinishida kotadi. Payvandlash zonasida suyuk metallning atrof muxit shlak va gaz bilan uzaro tasirlashuvchi sodir buladi. Aytib utilgan jarayonlar eritib payvandlashning xamma usullari uchun umumiydir.

3. Payvandlanuvchanlik deyilganda asosiy metallning payvandlashdagi termik siklga reaksiyasini va kabul kilingan texnalogik pratsessda payvand birikmaning ishonchli va uzok muddat ishlatilishini taminlovchi kobiliyatini belgilovchi texnalogik xarakteristikalar tushuniladi. Payvandlanuvchanlik. Fizik xossalar kabi metallning ajralmas xossasi xisoblanmaydi, u payvandlash usuli va rejimi, kushimcha metall va payvandlash materiallarining tarkibi, payvand tuguning konstruksiyasi va buyumning ishlatilishi sharoitlari bilan belgilanadi.

Metallning konkret payvandlash usuli va rejimiga munosabatini texnologik payvandlanuvchanlik deb xisoblash kabul kilingan. Fizik payvandlanuvchanlik payvandlanayotgan metalllarning erib birikish zonasida utayetgan protsesslar bilan belgilanadi, bu jarayenlar natijasida ajralmaydigan payvand birikma xosil buladi.
Payvandlanuvchanlik, odatda, absolyut kattaliklar buyicha emas, balki oldin ishlatilgan materiallarning xossalariga yoki asosiy metallning xossalariga kiyoslash yuli bilan belgilanadi. Payvandlanuvchanlik buyicha utkazilgan sinash natijalari agar ular maxsulot ayni turi uchun belgilangan normativlarga mos kelsa, konikarli xisoblanadi.
Payvandlanuvchanlik kupgina kursatkichlar buyicha belgilanganligi sababli kompleks texnologik xarakteristikani bir maʼnoda tasvirlovchi yagona sinash metodikasini yaratib bulmaydi. Shu boisdan payvandlanuvchanlikni baxolash uchun bir kancha sinovlar utkaziladi. Sinash metodini tanlash konstruksiyaning vazifasiga va asosiy metall yeki kotishning xossalariga boglik.
Payvandlashda foydalaniladigan issiklik manbai taʼsirida chok atrofi zonasida asosiy metallning strukturasi uzgaradi, bu esa chok atrofi zonasida sovuk darzlar xosil bulishiga olib kelishi mumkin. Chok atrofi zonasi metalining darzlar xosil bulishiga karshi chidamliligi payvandlanuvchanlikning ikkinchi kursatkichidir.
Payvandlashda payvand birikma metallida uning murt xolatga utishiga karshi chidamliligining pasayishiga olib keluvchi protsesslar sodir buladi. Shuning uchun chok atrofi zonasi va chok metallining, shuningdek, umuman payvand birikma metallining murt xolatga utishga karshi chidamliligi sinab kuriladi.