Rеjа: Qadimgi Yunoniston faylasuflari tarbiya to’g’risida

III. Qadimgi rimda aholining mulkiga va asl-zotiga qarab tabaqalanishi natijasida maktablar ham boshlang'ich maktablarda va undan yuqoriroq bosqichdagi maktablar grammatika maktablariga bo'linadi.
Yuqori tabaqa bolalari o'z bolalariga boshlang'ich ma`lumotni uyda berar, uyda o'qitganlar. Grammatika maktablarida imtiyozli kishilarning bolalari o'qitilgan. Bu maktablarda lotin tili, grek tili, riterika, falsafa va huquqshunoslik grek tili, matematika, muzika urganar edilar. Gresiya isteloasidan so'ng Rimda grea madaniyati tez tarqaldi va grek tili avlodlar tili bo'lib qoldi.Rim impеriyasi pаydо bўlgаndаn bоshlаb impеrаtоrlаr grаmmаtikа vа rеtоrikа mаktаblаrini dаvlаt mаktаblаrigа аylаntirdilаr.
IV. Mаrk Fаbеy Kvintiliаn (eramizdan142-113 yil) Rim pedagoglarining eng mashhuri edi. Uning “Notiq tarbiyalash to'g'risida”gi asari diqqatga sazovordir.
Kvantilian Grek va Rim faylasuvi va pedagogika adabiyoti bilan yaxshi tanish bo'lgan.
Kvantilian bolalarning tarbiya qobiliyatlariga yuksak baho beradi. Uning fikricha bafahimlik, va qobiliyatsizlik ham uchraydigan hodisadir. O'qituvchi o'zi tarbilayotgan har bir bolaga extiyotlik bilan e`tibor berib muomala qilishi lozim. O'qituvchining o'zi uqimishli kishi bo'lishi, bolalarni tsevishi, o'zini yaxshi tuta bilishi, bolalarni har doim mukofatlashi yoki jazolay bermasligi, o'z shogirdlari uchun namuna bo'lishi va ularni sinchiklab o'rganish zarur.
Har bir o'qituvchi hamma bosqichlardan o'tishi lozim. Yuqori tipdagi maktab o'qituvchisi avvalo boshlang'ich maktabda o'qituvchilik qilishi lozim.Kvantilian bolaning nutqini juda yoshligidan o'stira boshlash kerakligiga katta e`tibor berdi.U, bolalarning nutqi yoshlik chog'idanoq sof bo'lishi uchun kurashda va shu sababli bolalarni uyda tarbiyalamoq uchun olinadigan enagalar va murabbiylarning talaffuzi yaxshi bo'lishi kera, deb tavsiya qildi.
U ibratning tarbiyaviy roli katta deb hisobladi va bolani yomon ulfatlardan chetlatish kerak deb bildi. Musiqa ilmini urganish talaffuzning yaxshilashiga yordam beradi, nutqning uslubini yaxshilashga yordam beradi, nutqning uslubini yaxshilaydi ifodali nutqqa aylantiradi. Bolani mantiqiy taffakur qiladigan, muntazam va izchil fikr yuritadigan qilib tarbiyalash maqsadida matematika (arifmetika geometriya) urganish nazariy nasixatlar, taqlid va mashqlar uqitish ishida katta rol` uynaydi.
V. Xristiаn dinni humron din deb e`lon qilinib, imperatorlar tayanchiga aylandi va imperatorlar xristian ruxoniylarning vakillari o'qituvchilik vazifasiga tayinlaydigan bo'ldi, maktablardagi barcha ta`lim-tarbiya ish ochiqchasiga dinniy tus oldi.

Adabiyotlar

1.Karimov I. A. Barkamol avlod O'zbekiston taraqqiyotining poydevori. Tosh. 1999.
2.K.Hoshimov va boshqalar. Ped. Tarixi. 1996-2005 y.
3.O'zbek pedagogikasi antologiyasi.II-j.