Reja: Quyosh fotoelektrik elementlari va modullari. Ultratovush va uning qullanilishi. Dopler effekti. Optik kvant generatorlar. (Lazerlar). Yuqorida qayd qilganimizdek

qilmaydigan to'lqinlar uchun faqat kuzatuvchi va manba o'rtasidagi 
tezlikning nisbiy farqini hisobga olinmasligi kerak. 
Tarix
[
tahrir
 | 
manbasini tahrirlash
]
 
 
Utrechtda (2019) devorda tasvirlangan Buys Ballotning eksperimenti 
(1845) 
Kristian Dopler bu hodisani birinchi marta 1842-yilda " Uchber das 
farbige Licht der Doppelsterne und einiger anderer Gestirne des 
Himmels " (" Ikkilik yulduzlar va boshqa ba'zi yulduzlarning rangli 
nurida Dopler effekti") risolasida ilgari surgan. Bu faraz tovush 
to'lqinlarida 1845-yilda Buys Ballot tomonidan sinab ko'rilgan. U ovoz 
balandligi tovush manbai unga yaqinlashganda chiqadigan 

---

chastotadan yuqori va tovush manbai undan uzoqlashganida 
chiqadigan chastotadan pastroq ekanligini tasdiqlagan. Gippolit Fizo 
1848-yilda elektromagnit to'lqinlarda xuddi shunday hodisani 
mustaqil ravishda kashf qilgan (Fransiyada bu ta'sir ba'zan "effet 
Doppler-Fizeau" deb nomlanadi, ammo Fizeoning kashfiyotidan 6 yil 
o'tgach Dopler tomonidan kiritilgan ilmiy taklif(ish) sabab bu nom 
dunyoning boshqa mamlakatlari tomonidan qabul qilinmadi.). 1848-
yilda Buyuk Britaniyada Jon Skot Rassell Dopler effekti bo'yicha 
eksperimental tadqiqot o'tkazgan.
[p 1]
 
Umumiy
[
tahrir
 | 
manbasini tahrirlash
]
 
Klassik fizikada, manba va qabul qilgichning tezligi muhitga nisbiy 
bo'lib, ular muhitdagi to'lqinlar tezligidan past bo'ldi, kuzatilgan 
chastotalar 
 va chiqadigan chastota