Reja: Quyosh fotoelektrik elementlari va modullari. Ultratovush va uning qullanilishi. Dopler effekti. Optik kvant generatorlar. (Lazerlar). Yuqorida qayd qilganimizdek

bilan taqqoslaganda, qabul qilinadigan hid yaqinlashganda past 
bo'ladi, o'tish vaqtida bir xil bo'ladi va turg'unlik paytida bo'ladi.
[1]
 
Dopler effektining yuza kelish sababi shundaki, hidlar manbai 
kuzatuvchiga qarab harakatlanayotganda, har bir ketma-ket to'lqin 
kresti oldingi to'lqinning zarbasidan ko'ra
 
kuzatuvchiga yaqinroq 
joyda chiqariladi. Shuning uchun har bir to'lqin oldingi to'lqinga 
qaraganda kuzatuvchiga yetishi uchun nisbatan kamroq vaqt talab 
etadi. Shunday qilib, kuzatuvchiga ketma-ket to'lqin krestlari kelishi 
vaqti kamayadi va bu chastotani ko'payishiga olib keladi. Ular 
tarqalishi jarayonida ketma-ket to'lqin qatlamlari orasidagi masofa 
kamayadi, shuning uchun to'lqinlar "birlashadi". Aksincha, agar 
to'lqinlar manbai kuzatuvchidan uzoqlashsa, har bir to'lqin oldingi 
to'lqinga qaraganda kuzatuvchidan ancha uzoqroq joyda chiqariladi, 
shuning uchun ketma-ket to'lqinlarning kuzatuvchiga yetib kelish 
vaqti orasidagi farq uzayib chastota pasayishiga sabab bo'ladi. Bu 
bilan ketma-ket to'lqin qatlamlari orasidagi masofa kengayib boradi va 
to'lqinlar yoyilib ketadi. 
Ovoz
 to'lqinlari kabi muhit(vosita)da tarqaladigan to'lqinlar uchun 
kuzatuvchi va manbaning tezligi to'lqinlar o'tkaziladigan muhit(vosita) 
bilan nisbiy hisoblanadi.
[2]
 Shunday qilib, umumiy Dopler effekti 
manba harakati, kuzatuvchining harakati yoki vosita(muhit) harakati 
natijasida paydo bo'lishi mumkin ekan. Ushbu ta'sirlarning har biri 
alohida tahlil qilinadi. Umumiy 
nisbiylikdagi 
yorug'lik
 yoki 
tortishish
 kabi vosita(muhit)ni talab