Reja: Regional metamorfizm Metamorfiktogʻ jinslari

Metamorfikjinslarningxossalari
Metamorfikjinslarningmagmatikvacho‘kindijinslardanasosiyfarqiularning mineral tarkibidahamdastrukturaviyvateksturaviyxususiyatlaridadir.
Metamorfikjinslarfaqatyuqoriharoratvabosimsharoitlaridabarqarorbo‘lganminerallardantarkibtopganbo‘ladi. Ulargamagmatikjinslarningko‘pchilikminerallari: kvars, albitvaboshqaplagioklazlar, kaliylidalashpatlari (mikroklin), slyudalar (muskovitvabiotit), rogovayaobmanka, piroksen (avgit), magnetit, gematithamdacho‘kindijinslarningxarakterliminerallari (kalsit) kiradi. Bundantashqari, metamorfikjinslardafaqatulargaginaxosbo‘lganminerallar: serpentin, granat, grafitva b. bo‘ladi.
Metamorfikjinslarningstrukturasi. Umumanmetamorfikjinslaruchunslanetslivakristallistrukturaxarakterli. Slanetslistrukturadametamorfikjinslaraniqifodalanganvaraqsimonajralishga (slanetslar, gneyslar) ega. Kristallistrukturadaesa - kristallituzilishli (marmar, kvarsitva b.) bo‘lib, ayniqsadonalarningvaraqli, tangachali, ignasimonvatabletkasimonshakllarixarakterli, ba’zihollardaularkristall-donalidir.
Metamorfikjinslarningteksturasiengmuhimaniqlovchibelgilaribo‘libsanaladi. Donalarningo‘zarojoylashuvivaturigako‘rayaxlit, slanetsli, linzasimon, gneysli, yo‘l-yo‘lli, tolalivatartibsizteksturalarajratiladi:
Alohidalik. Metamorfikjinslarmagmatikjinslardanalohidalikshakllaribo‘yichafarqqiladi. Ulardaslanetslanishningrivojlanishitufaylicho‘kindiqatlamlijinslardagialohidalikkao‘xshashliksaqlanibqoladi. Ulardaklivaj, ya’niko‘pqismislanetslanishga parallel bo‘lganmaydadarzlanishalohidaligikengrivojlanganbo‘ladi.
Metamofikjinslarningturlari
Mintaqaviymetamorfizmjinslari. Mintaqaviymetamorfizmningengkengtarqalganjinslaribo‘lib, yashilslanetslar, kristallislanetslar, gneyslar, amfibolitlar, marmarlar, kvarsitlarsanaladi. Ularodatdafaoldeformatsiyalangan, murakkabburmalanganqatlamlar, linzalarvaqatlamalarshaklidayotadi.
Yashilslanetslarmetamorfizmningeng past darajasihisoblanib, xlorit, albit, aktinolit, epidot, kvars, seritsitsingari past haroratliminerallarmajmuasibilanxarakterlanadi. U yokibuminerallarningustuvorligibo‘yichaxloritli, epidot-aktinolitli, seritsit-xloritlivaboshqaturlariajratiladi.
Bundayjinslarningteksturasislanetsli, strukturasimaydadonalibo‘ladi; odatdareliktlistrukturalarisaqlanibqoladi. Haroratyuqoriroqbo‘lgandaslyudali, sillimanit-muskovitlivastavrolit-sillimanitlislanetslarshakllanadi.
Kristallislanetslarmetamorfizmningo‘rtavayuqoribosqichlarida (amfibolitlivagranulitlifatsiyalar) hosilbo‘ladi, slanetslivagneysliteksturaga, maydavao‘rtadonalistrukturagaegabo‘ladi. Ularningtarkibigaplagioklaz, rogovayaobmanka, biotit, piroksenlar, granatlar, epidotvaboshqaminerallarkiradi. Kvarsvakaliylidalashpatlariodatdauchramaydi.
Gneyslarmetamorfizmningo‘rtavayuqoribosqichlaridavujudgakeladi, mineral tarkibibo‘yichagranitlargayaqin, ya’nidalashpatlarivakvarsga boy bo‘ladi. Rangliminerallardanslyudalar, rogovayaobmanka, piroksenlar, granatlar, disten, sillimanitvaba’ziboshqaminerallaruchrashimumkin. Ulargneysliteksturaga, maydayokio‘rtadonalistrukturagaegabo‘ladi.
Birlamchijinslarningtabiatigabog‘liqxolda para vaortogneyslarajratiladi. Cho‘kiindijinslarmetamorfizmidaparagneyslar, magmatikjinslardanesaortogneyslarvujudgakeladi.
Amfibolitlarmelanokratli, kristalldonalijinslarbo‘lib, massivyokitartibsizteksturali, asosanrogovayaobmankadan, kamroqplagioklazdantarkibtopgan. Piroksenlarvagranatlar ham uchrashimumkin.
Marmarlar50% dankambo‘lmagankarbonatlargaegametamorfikjinslardir. Tarkibibo‘yichaularkalsitli, kalsit-dolomitlivadolomitliturlargabo‘linadi. Tog‘ jinsidasilikatlar (yokikvars) miqdori 5 dan 50% gachabo‘lgandasilikatlimarmarlaryokikal’sifirlardeyiladi.
Kvarsitlarasosankvarsdantarkibtopganmetamorfikjinslarhisoblanadi. Tarkibidadalashpatlari, biotit, temirlibirikmalarningmavjudligibo‘yichaularningkvarsitlar, kvarsit-slanetslarkabiturlariajratiladi.