Режа: Сув ресурслари ва улардан фойдаланиш Республиканинг сув ресурслари ва улардан фойдаланиш. Орол денгизи ҳавзасида мавжуд сув ресурслари. Сув ресурслари ва улардан фойдаланиш

Ер ости сувлари. Орол денгизи ҳавзасидаги ер ости сувларининг қайта тикланувчи ресурслари, келиб чиқишга кўра икки қисмга ва сув йиғиладиган ҳудудда тоғларда ва табиий ҳолда шаклланадиган ҳамда суғориладиган ҳудудларда шимилиш (фильтрация) таъсирида шаклланадиган кўринишларга бўлиниши мумкин. ҳавза ҳудудида жами бўлиб ер ости сувларининг 339 та манбаси қидириб топилган ва фойдаланиш учун тасдиқланган, уларнинг умумий минтақавий заҳираси 31,17 км³ деб баҳоланади ва шундан 12,7 км³ Амударё ҳавзасига ва 16,4 км³ эса Сирдарё ҳавзасига тўғри келади.
Қидириб топилган кўпгина ер ости сувлари ер усти оқими билан кучли гидравликавий ўзаро боғлиқликка эга, бу боғлиқлик ер ости сувлари ҳаддан ташқари олина бошласа ер усти сувларининг камайиши орқали намоён бўлади.
Ер ости заҳираларидан ушбу ҳолатни ҳисобга олиб ва ҳар бир жиҳозланган қудуқлар қувватига кўра сув олиш учун рухсат берилди.
Заҳиранинг тасдиқланган умумий ҳажми 13,1 км³ ни ташкил этади (1.2-жадвал). Турли хил сувдан фойдаланувчилар учун ер ости сувларининг жами олинадиган миқдори бир йилда 10,0 км³ атрофида бўлиб, бу кўрсаткич 1990-йилларда 14,0 км³ дан кўпроқни ташкил этар эди.
Келгусида ер ости сувларидан фойдаланиш фақат тасдиқланган заҳиралар чегарасида амалга оширилади.
1.1-жадвал
Орол денгизи ҳавзасида табиий дарё оқими йиғиндиси
(ўртача кўп йиллик оқим, км³/йил)

Давлат	Дарё ҳавзаси		Орол денгизи ҳавзаси
	Сирдарё	Амударё	км^3	-%
1	2	3	4	5
Қозоғистон	2,426	-	2,426	2,1
Қирғизистон	27,605	1.604	29,209	25,1
Тожикистон	1,005	59,578	60,583	52,0
Туркманистон		1,549	1,549	1,2
Ўзбекистон	6,167	5,056	11,223	9,6
Афғонистон ва Эрон	.	11,593	11,593	10,0
Орол денгизи бўйича жами ҳавза	37,203	79,280	116,486	100

Ер ости сув ҳавзаларининг каттагина қисми икки давлат ҳудудида шаклланади ва трансчегаравий ҳисобланади, яъни иккаласининг ҳам чегараларини қамраб олади (масалан:Мирзачўл, Далварзин, Кофирнигон, Фарғона ва ш.к.). Улардан сув олиш ҳажми ортиб бориши ва сув танқислиги кўпайган сари ер ости сув ҳавзаларини ростлаш, назорат қилиш, тугаб қолмаслик ва ифлосланмаслигини олдини олиш учун халқаро лицензиялаш шунингдек, келгусида меъёрида сувдан фойдаланишни таъминлаш бўйича ҳамкорлик қилиш масалалари вужудга кела бошлайди.