Reja: Taxeometrik s’yomkani asoslash
Taxeometrik s’yomkaning kameral ishlari
Download 285.98 Kb. Pdf ko'rish
|
14 - amaliy mashg\'ulot
|
2. Taxeometrik s’yomkaning kameral ishlari
Taxeometrik s’yomka jurnalini to‘ldirish. S’yomkadagi o‘lchash natijalarini tenglab plan chizishga kerakli miqdorlar hisoblash va plan chizish taxeometrik s’yomkaning kameral ishlari bo‘ladi. Avval R va A sanoqlar bo‘yicha stansiyalar orasidagi qiyalik burchagi va vertikal doiraning topiladi (jurnal va uni tuldirish avtorning 1976 yili chiqqan «Muhadislik geodeziyasidan praktikum» nomli kitobida to‘la keltirilgan), Keyin NO‘ qiymati bo‘yicha stansiyada qaralgan reyka nuqtalariga tegishli vertikal burchaklar formula bilan hisoblanadi va o‘z grafalariga yoziladi. So‘ngra (XV. 9) formula bilan d, yoki formulalar bilan h hisoblanadi, bu qiymatlar sm gacha yaxlitlanadi. d va h ni hisoblashda taxeometrik jadvaldan foydalanish mumkin 1 . v<2° bo‘lganda d o‘lchash D kiymatini qabul qilish mumkin. h lar hisoblangach, stansiyalar orasidagi nisbiy balandliklar tenglanadi. Agar bir stansiyadan ikkinchi stansiyaga qarab topilgan nisbiy balandlikni h to‘g‘ ikkinchi stansiyadan birinchiga qarab topilgan nisbiy balandlikni h tes (to‘g‘ri va teskari so‘zidan) desak, bu nisbiy baland–liklarning absolyut qiymatlari teng bo‘lishi kerak, aks holda nivelirlash xatosi h hosil bo‘ladi, ya’ni Vertikal burchak v ning o‘lchash xatosi bo‘lsa, bu xato orqali nisbiy balandlik 100 m masofada ±3 sm o‘zgaradi. Agar bu xatoni o‘rta kvadratik xato t 100 = sm desak, tomon uzunligi D bo‘lganda o‘rta kvadratik xato yoki bo‘ladi. To‘g‘ri va teskari nisbiy balandliklarning arifmetik o‘rtasi h 0 qabul qilinganda uning o‘rta kvadratik xatosi bir nisbiy balandlik xatosidan marta kichik, ya’ni bo‘ladi. Buning chekli xatosini desak, u quyidagicha bo‘ladi: yoki yaxlitlab olinsa, (XV. 36) bo‘ladi. h yo‘l qo‘yarli bo‘lsa, hamma stansiyalar orasidagi nisbiy balandliklarning arifmetik o‘rtasi h 0 hisoblab topiladi. Keyin musbat va manfiy nisbiy balandliklar yig‘indisi hisoblanadi. Taxeometrik yol ikki punkt orasida olinganidan bo‘lishi kerak, lekin amalda xato sababli quyidagicha (XV. 37) bo‘ladi; bu yerda f ha – taxeometrik yo‘lning amaliy bog‘lanmaslik xatosi. Taxeometrik yo‘l uzunligi R m, yo‘ldagi nisbiy balandliklar soni n bo‘lsa, taxeometrik yo‘lning chekli bog‘lanmaslik xatosi quyidagicha bo‘ladi: (XV.38) bo‘lishi kerak. Agar bu shart bajarilsa, xato nisbiy balandliklarga ishorasiga teskari ishora bilan tarqatiladiki, bu tuzatma deyiladi. Tuzatmani , tomon uzunliklarini d i –desak, bo‘ladi. Stansiyalar otmetkasini hisoblash. Tuzatilgan nisbiy baland-liklar orqali besh stansiya otmetkasi bo‘yicha qolgan stansiyalar otmetkasi quyidagi formula yordamida hisoblanadi: (XV. 39) bunda oldingi va keyingi stansiyalar otmetkasi, shu stansiyalar orasidagi nisbiy balandlik. Otmetkalar sm gacha yaxlitlanadi. Reyka (relf) nuqtalari otmetkasini hisoblash. Stansiya–larnpng hisoblangan otmetkalari jurnaldagi uz nomerlari yozilgan kator oxiridagi N grafasiga yoziladi. Bu otmetkalar bo‘yicha stansiyadan qaralgan reyka nuqtalari otmetkasi hisoblanadi. Reyka nuqtasining N r otmetkasi stansiya otmetkasi N st ga reyka nuqtasi nisbiy balandligi h p ning algebraik qo‘shilganiga teng: (XV. 40) Reyka nuqta otmetkasi o‘z stansiyasining otmetkasi bo‘yicha hisoblanadi. Taxeometrik yo‘l burchaklarini tenglash. Taxeometrik yo‘l planini chizish uchun yo‘l tomonlarining rumblarini aniqlash kerak. Taxeometr har stansiyada keyingi stansiyaga ornentirlanganidan (I – II, II – III kabi), gorizontal doira sanog‘i stansiyadagi yo‘lning o‘ng burchagi bo‘ladi. Taxeometrik yo‘lning bosh va oxirgi tomon yo‘nalishlari malum bo‘lga-nidan o‘lchangan burchaklar teodolit s’yomkaning ochiq, poligoni kabi tenglanadi. Download 285.98 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|