Reje: I. Kirisiw II. Tiykarg’i bo’lim

Qaysı básekishilerden jıraqlasıw hám qaysılarına hujm qılıwdı tańlaw

Básekishilerdin' maqsetleri, strategiyaları, kúshli hám ku'shsiz táreplerin anıqlaw

Kompaniya
básekishilerin anıqlaw




16 -súwret. Básekishilerdi anıqlaw basqıshları.
Básekishilerdi anıqlaw. Ádetde, básekishilerdi anıqlaw júdá ápiwayı wazıypa sıyaqlı kórinedi. Tar dárejede, kompaniyalar ózleriniń básekishilerdi ózleri menen bir qıylı tovar hám xizmalari birdey bahalarda usınıs etiwshi basqa kompaniyalar sipatinda kóredi. Usınıń sebebinen, “Abercrombie & Fitch” “Gap” ni eń tiykarǵı básekishisi sipatinda kóriwi múmkin, biraq “Nordstorm” yamasa “Target”ni emes. The “RitzCarlton” “Four Season” (Tórt Máwsim) kompaniyasın óziniń básekishisi sıyaqlı kóriwi múmkin, biraq “Jaǵdayınday Inn”, “Hampton Inn”, yamasa basqa mińlaǵan azanǵı shay hám jataq jay usınıs etetuǵın mıymanxanalar emes. Biraq, soǵan qaramay kompaniyalar júdá kop túrdegi básekishilerge dus keledi. Kompaniyalar básekishilerin bir tu’rdegi tovar satatin bir klasqa tiyisli firmalar sıyaqlı kóriwleri múmkin. Usınıń sebepinen, “RitzCarlon Hotel” ózin basqa mıymanxanalarǵa salıstırǵanda básekishi dep esaplawı múmkin. Tereńrek itibar bersek, básekishiler birdey ónim islep shıǵaratuǵın jáne onı jetkiziw menen shuǵıllanatuǵın hár túrlı kompaniyaladi óz ishine alıwı múmkin. Bul jerde biz “Ritz Carlton” ózin tekǵana basqa mıymanxanalarǵa bálki, júdá sharshag’an sayaxatshılar ushın jataq jayın usınıs etiwshilerdi de básekishisi retinde kóriwi múmkin. Aqır-aqıbetde, básekishiler qarıydarlardıń áyne sol aqshası ushın gúresetuǵın kompaniyalardı da óz ishine alıwı múmkin. Kompaniyalar “básekishi qátesi”nen qashıwları kerek. Kompaniyalar házirgi básekishileriden emes bálki keyin payda boliw múmkinshiligı bolg’an básekilerden qorqıwı kerek. Mısalı, 161 jıldan keyin “Western Union”ning telegram biznesine shek qoyǵan tikkeley básekishileri bolmagan. “Tower Records” muzıka satıw kompaniyası basqa dástúriy muzıka kompaniyalar sebepli bankrot bolg’ani joq bálki, shegirmeshiler “Best Buy” hám “Walmart”, hám “iTunes” hám basqa cifrlı muzıka júklew xızmetlerin usınıs etiwshiler sıyaqlı birden básekishilerdin’ jábirleniwshisine aynalǵan. “Kodak” kompaniyası “Fuji” sıyaqlı film óndiriwshi kompaniya sebepli emes, bálki sanli kamera óndiriwshi kompaniyalar sebepli básekiden shıǵıp ketti (Real Marketing 18. 1 ni kóriń). Básekishiler boyınsha qáteniń basqa mısalı -bul AQSh Pochta Xızmeti bolıp tabıladı (USPS):
USPS sońǵı statistikalıq maǵlıwmatlarǵa kóre jılına $5. 1 million AQSh dollar joytıp atır. Lekin, bul onıń tuwrıdan-tuwrı bomag’an básekilesleri “FedEx” yamasa “UPS” sebepli emes. Bálki, bul básekishi “USPS” sońǵı 20 jıl ishinde hátte ko’z aldina keltire almaǵan hám “elektron jubanıshlar” dep atalıwshı jeke turmısda hám biznesde paydalanilatuǵın e-mail, jazıwlar, hám onlayn ótkermeler esaplanadı. Internetten paydalanıw keń tarqalǵanı sebepli, jeke turmısda hám biznesde xat pochtalarınan paydalanıw ko’lemi túsip ketti. Aqırǵı jılda, “USPS” 5 jıl aldıng’ig’a salıstırǵanda kózge tu’serli dárejedegi 45 millardan kem xat jetkiziwdi ámelge asırdı. Bul ahir 45 milliard! “USPS”ning juwabı : pochta markası bahasın biletura asırıw, xızmetkerlerdi bosatıw, hám pochtanı jetkiziw múddetin 5 kúnden 3 kunga qısqatiriwi boldı. Bunday háreketler xatlar kólemin jáne de qısqarıwına sebep bolmadi. Sheshim nede? Eger men buǵan sheshim tapsam, sizge e-mail arqalı juwap jazaman.
Kompaniyalar ózleriniń básekishilerdi sanaat ko’z qarasinan da kelip shıǵıp ayta aladılar. Olar ózlerin neft hám gaz sanaatında, farmatseptika sanaatında, hám taza ishimlik sanaatında kóriwleri múmkin. Kompaniya eger o’z sanaatinda nátiyjeli oyınshı bolıwdı úmit qilsa, báseki qaǵıydaların túsiniwi kerek. Kompaniyalar ózleriniń básekishilerin bazar kózqarasında da anıqlay aladılar. Bul jerde olar básekishileri bir tu’rdegi mútajliktegi klientler zárúriyatın qandırıwǵa yamasa sol topar qarıydarlari menen munasábetler qurıwǵa háreket qılıp atırǵan kompaniylar retinde anıqlawları múmkin.
Sanaat kózqarasınan kelip shıǵıp, “Pepsi” óziniń básekishileri retinde “Coca-Cola” hám “Dr Pepper Snapple Group”ni kóriwi múmkin. Biraq bazar kózqarasınan,
qarıydarlar “sho’ldi qandiratug’in” larin qáleydiler jáne bul butilkali ishimlik suwı, energetikalıq ishimlikler, miyweli ishimlikler, muzlatilg’an shaylar, hám kóplegen basqa túrdegi miyweli ishimlikler tayarlawshılar tárepinen qandiriladi. • Soǵan uqsas, “Dole” óziniń bananlari ushın básekishilerdi basqa mıywe óndiriwshiler retinde anıqlawı múmkin. Lekin izertlewler sonı korsatdi, banan sport ishimlikleri menen bir tu’rdegi energiyanı beredi eken, hám oǵan hesh qanday jasalma ingredientler qosılmaydı, jáne onı qolayli tómen bahada satip aliw múmkin. Ulıwma alǵanda, básekiniń bazar konsepsiyası kompaniyanıń kózin haqıyqıy hám potensial básekishiler ushın keń ashadı.
Básekichilardi bahalaw. Eń tiykarǵı básekishilerdi anıqlap bolg’an son’, marketing basqarıwı sol sorawlari beredi: Básekishilerdin’ maqsetleri qanday? Olar bazarda neni izlestiredi? Olardıń strategiyaları qanday? Básekishilerdin’ kúshli hám ku’shsiz tárepleri neden ibarat, hám kompaniya ámelge asırıwı múmkin bolg’an háreketlerge olar qanday juwap qaytarıwadı? Básekishiler maqsetlerin anıqlaw.
Hár bir básekishi óziniń bir neshe aralas maqsetlerge iye. Kompaniya básekishi kompaniyanıń házirgi payda kóriw muǵdarı, bazardaǵı úlesi, naq pul aylanbası, texnologiyalıq jetekshiligi, servis jetekshiligi hám basqa maqsetleri haqqında biliwdi qáleydi. Básekishiniń maqsetler miksini biliw básekishin házirgi jaǵdaydan qanaatlaniwi yamasa qanaatlanbawi hám báseki háreketlerine qanday reakciya bildiriwlerin jarıyalaydı. Kompaniya básekileslerdin’ maqsetlerin túrli segmentler boyınsha kórip shıǵıwı kerek. Eger kompaniya básekishisi jańa segmentti tapqanligin anıqlasa, bul múmkinshilik esaplaniwi múmkin. Eger kompaniya básekilesin segmentti ishinde jańa háreket etkenin anıqlasa, endi ol kórip shıǵıladı hám ilajı bolǵanınsha qolǵa alınadı. Básekileslerdin’ reaksiyasın bahalaw. Keyin, kompaniya : Ba’sekileslerimiz keleside ne qıladı? Degen sorawdın’ juwabin biliwdi qáleydi. Basekileslerdin’ maqsetleri, strategiyalari, hám kúsh hám hálsizlikleri ápiwayi etip háreket dep ataladı.
Geyde onı básekishige salıstırǵanda reakciya dep ataydı, mısalı bahanı túsiriw, promoshin, yamasa jańa ónimdi usınıw.
Qosımshasına, hár bir básekishi óziniń biznes júrgiziw felosofiyasi, anıq ishki mádeniyat hám jetekleytuǵın isenimlerine iye. Marketing basqarıwshıları básekileslerinin’ oylawı haqqında tereń túsinikke iye boliwi kerek eger olar básekilesi olardıń jumisına qanday reaksiya kórsetiwin biliwdi qáleseler álbette.
Hár bir básekishi túrli reaksiya kórsetedi. Bazilari básekishiniń háreketlerine asıǵıslıq menen hám kúshli tárzde reaksiya bildirmeydi. Olar qarıydarlarınıń sadıq ekenligine isenimi ka’mil boliwi múmkin, olar háreketti an’g’ariwg’a keshikken bolıwları múmkin, yamasa qarsı háreket ushın finanslıq jetispewshilik kelip shıqqan bolıwı múmkin. Bazi básekishiler tek bazi háreketlerge juwap qaytaradı basqalarına emes. Bazilari bolsa hár bir háreketke kúshli tárzde juwap qaytaradı. Usınıń sebebinen, “P&G” básekishilerine bazarǵa jańa ónim kirgiziwge ańsatliq penen ruxsat bermeydi. Kóplegen firmalar “P&G” dıń kúshli reaksiyası ushın ol menen básekide boliwdi qa’lemeydi.Bazi sanaatlarda básekishiler bir-biri menen dos boladı; bazilarinda bolsa olar bir-biri menen úlken urıs alip baradi. Mısalı, “US Wireless” sanaatdaǵı básekishiler kóp jıllar dawamında bir-birlern tamaqlarinan tutıp kelgen. “verizon Wireless” hám “AT&T” bir-birine ayawsizlarsha salıstırilma reklamalarında hujm qılıwdı. “verizon Wireless” kompaniyası “iPhone”di satıwǵa qoyǵanında “Endi meni esitip atrsanba?” degen shaqırıqtı básekishi ushın qarsı qolladi. “AT&T” bolsa onıń qarıydarları da “iPhone” arqalı soylese alıwın ha’m “verizon”da joq bolg’an Internetti usınıs etdi. Jaqında, “Apple”ning “4 G-iPad” satıwında,gúres jáne de kúshli tús aldı.
Hújim ushın básekilesdi tańlaw yamasa olardan uzaǵıraq boliw. Kompaniya qashannan berli óziniń tiykarǵı básekileslerin qariydarlardi maqset qılıw, pozitsiyalaw hám marketing miks strategiyaları boyınsha qararları arqalı tańlap bolg’an. Basqarıw endi qaysı básekishi menen aktiv tárzde básekilesiwi boyınsha qarar etiwi kerek.
Kúshli yamasa hálsiz bolg’an básekishiler.Kompaniya birneshe túrdegi básekishilerge itibar qaratıwı múmkin. Kóplegen kompaniyalar tiykarinan kúshsiz bolg’an básekishiler menen gúresishni abzal kóredi. Bul kem waqıt hám kem resurstı talap etedi. Lekin bul jaǵdayda firma júdá kem payda ko’redi. Siz firma kúshli básekishiler menen qabiletlerin bilip alıwları ushın da gúresiwleri kerek dep o'ylaysiz. Bazida, kompaniya ózi qálemesede bunday toqnasiwlardan qasha almaydı, tap “verizon” hám “AT&T” menen bolg’ani sıyaqlı. Biraq, eń kúshli básekishiler de kemshiliklerge iye boladi, hám olarǵa qarsı gúresiw júdá úlken payda keltiriwi múmkin.