Reje: I. Kirisiw. II. Tiykarǵi bólim

Abzallıqları
Keyingi izertlewler ushın ideyalardı yoshlandırıwı múmkin. Laboratoriya tájiriybesi ámeldegi bolmasa variant. Ózgeriwshilerdi tábiyiy sharayatta kóriw
Kemshilikleri
Waqtın talap etiwshi hám qımbat bolıwı múmkin Sırtqı ózgeriwshilerdi basqarıw múmkin emes. Ózgeriwshilerdiń ilimiy qadaǵalawı joq. Eger gúzetilip atirģanidan xabarlı bolsa, sub'ektler basqasha jol tutıwları múmkin. Bul usıl izertlewshilerdiń ózgeriwshilerdiń ózleriniń tábiyiy sharayatında yamasa jaǵdayında qanday háreket etiwlerin kóriwdi qálegen izertlewlerge júdá sáykes keledi, sonnan keyin izertlewlerdiń keleshektegi jolların xabarlı qılıw ushın gúzetiwlerden yosh alıw múmkin. Birpara jaǵdaylarda, bul izertlewshilerdiń ushın ámeldegi bolǵan birden-bir usıl bolıwı múmkin; mısalı, laboratoriya tájiriybeleri kirisiw, resurslar yamasa etika qaǵıydaları menen qadaǵan etilgen bolsa. Izertlewdi ulıwma ótkere almasliq abzallaw bolıwı múmkin, biraq bul usıl qımbatqa túsiwi múmkin hám ádette kóp waqıt talap etedi.

III.Juwmaq.
Korrelyatsion analizde hádiyseler arasındaǵı baylanısıwdıń tıǵızlıq dárejesi anıqlanadı. Ol korrelyatsiya koefficiyentlerin esaplaw, olardıń zárúrligi, isenimliligin bahalawǵa tiykarlanadı. Korrelyatsiya koefficiyenti eki jaqlama aytılıwı múmkin: X ni Y menen baylanısıw tıǵızlıǵı yamasa Y ni X menen baylanısıw tıǵızlıǵı. Bul kórsetkish tek baylanısıw kúshin o'lchaydi, biraq onıń sebebin kórsetip bermeydi.
Korrelyatsiya koefficiyenti -1 den kishi +1 den úlken bolıwı múmkin emes. Eger r=±1 bolsa, muǵdarlıq belgiler tolıq korrelyatsiyalanģan bolıp tabıladı (yaǵnıy funktsional baylanısqan ) hám tiyisli jup x hám ol bahalarına uyqas noqatlar bir tuwrı sızıqta jatadı. Eger r=-1 bolsa, belgiler tolıq teris korrelyatsiya menen xarakterlenedi hám bir belginiń kishi bahaları basqasınıń úlken bahalarına sáykes keledi. Eger r=+1 bolsa, belgiler tolıq tuwrı korrelyatsiya menen xarakterlenedi hám bir belgi úlken bahalarına basqa belginiń úlken bahaları sáykes keledi.
Korrelyatsiya koefficiyentiniń kvadratı determinatsiya koefficiyenti dep ataladı. Juwmaqlawshı belgi variatsiyasiniń qanday bólegi faktor belgi shayqalıwı menen túsindirilwin tariypleydi. Korrelyatsiya kórsetkishlerin tek variatsiya, ortashadan ayırmashılıqlanıw termini arqalıǵana aytıw múmkin. Olardıń belgiler dárejeleri arasındaǵı baylanısıw kórsetkishleri retinde aytip bolmaydı.