Reje Kirisiw. Tiykargi bolim

Tiykargi bolim.

1. 
   Xizmetkerlerdin iskerligin bahalaw.
   

Xızmetkerlerdiń jumıs iskerligin bahalawda paydalanılǵan metodologiyaga muwapıq kórsetkishlerdi ajıratıw ádetiy hol bolıp tabıladı. Mısalı, matritsa usılı tiyisli ayrıqshalıqlar kompleksine iye ideal profildi jaratıwdı óz ishine aladı. Bul bahalarǵa kóre, xızmetker salıstırıwlanadı.
Xızmetkerlerdiń jumıs iskerligin bahalaw usılları. Ámeldegi usıllardı jetilistiriw ámeldegi tájiriybe tiykarında ámelge asıriladı. Nátiyjelililikti asırıw maqsetinde sol sıyaqlı mákemeler menen qospa seminar hám treninglar ótkerilmekte. Tájiriybe almaslawda onıń óz shólkemińizge iykemlesiwine itibar beriw kerek. Barlıq texnikaler birdey dárejede nátiyjeli bolıwı hám eń jaqsı nátiyjelerdi kórsetiwi múmkin emes. Xızmetkerler miynetin xoshametlew hám bahalaw sistemasınıń natiyjeliligi. Xızmetkerler miynetin shólkemlestiriw natiyjeliligin bahalaw bahalaw iskerligi nátiyjesinde anıqlanǵan kórsetkishlerge tiykarlanadı. Bul halda tiykarǵı kriterya olardıń natiyjeliligi boladı. Ámelde, bul sonday kórinedi. Kórilgen ilajlar tiykarında bólek xızmetker yamasa pútkil jámááttiń jumısın jaqsılawǵa qaratılǵan juwmaqlar shiǵarıladı hám usınıslar beriledi. Olar tawsılǵannan keyin, málim waqıttan keyin qosımsha bahalaw ámelge asıriladı. Onıń nátiyjelerine kóre, ulıwma sistemanıń natiyjeliligi tuwrısında juwmaqlar shiǵarıladı. Bunıń zárúrli tárepi miynetke xoshametlew hám xızmetkerlerdi xoshametlew bolıp tabıladı. Eger nátiyjelililikti jaqsılaw hám jaqsılaw qálewi ámeldegi bolsa, ol jaǵdayda ámelge asırılǵan háreketlerdiń natiyjeliligi shama dárejesinde asadı.
Kadrlar jumısınıń natiyjeliligin bahalawǵa jantasıwlar ham Miynet natiyjeliligin bahalaw ushın tómendegi jantasıwlardı ajıratıw múmkin:
• pútkil kompaniya, strukturalıq bólindi hám bólek qánige dárejesinde jumıs iskerligin bahalaw ;
• shólkemdiń tabıslı rawajlanıwı ushın resurs retinde xızmetkerlerdiń potencialınan nátiyjeli paydalanıwǵa umtılıw ;
• eń úlken tabısqa erisken xızmetkerlerdi anıqlaw ; olardı xoshametlew hám kadrlar rezervine kirgiziw;
• xoshametlew sırıslarınan paydalanıw hám miynet natiyjeliligi hám mıynet haqı ortasında jaqın baylanıstı ornatıw.
Bul jantasıwlar basqarıw xızmeti iskerliginiń tiykarǵı tárepleri esaplanadı. Juwmaqlawshı maqset hár bir xızmetkerdiń potencialın shólkem mápi ushın ashıwǵa járdem beretuǵın shárt-shárayatlardı jaratıw bolıp tabıladı. Kadrlar jumısı natiyjeliligin bahalaw kórsetkishleri. Miynet natiyjeliligi shólkem tabıslı bolıwınıń bólek strukturalıq bólegi bolıp tabıladı. Onıń kórsetkishlerin tómendegi dizimde ajıratıw múmkin:
• miynet iskerligi ónimliligi jáne onıń terbelisleri;
• jumıstıń sapa bahaları ;
• xızmetkerlerdiń kásiplik ilmiy tájriybesi;
• xızmetkerdi saqlaw ǵárejetleri jáne onıń natiyjeliligi qatnası ;
• miynet sharayatların shólkemlestiriwde ratsionallik, sonıń menen birge, ámeldegi processlerdi optimallastırıw. Ulıwma analiz menen biz miynet iskerligi natiyjeliligi tómenlew ǵárejetler menen joqarı stavkalardan ibarat degen juwmaqqa keliwimiz múmkin. Naǵız ózi kriterya boyınsha xızmetkerlerdiń natiyjeliligi bahalanadı.
Jumısshınıń iskerligin bahalaw. Jumısshınıń oyligi yamasa mıynet haqın qashan asırıw kerek? Onıń hámelin yamasa razryadın qashan asırıw hám qashan onıń statusini tómenletiw yamasa basqa jumısqa otkazish kerek? Qaysı jaǵdaylarda jumısshın isten bosatiw kerek? Bul sorawlarǵa juwaptı jumısshı miyneti nátiyjelerin bahalaw tiykarında alıw múmkin.
Biraq jumısshınıń miyneti qaysı tárzde bahalanadı? Ókiniw menen aytamız, kop jaǵdaylarda bahalawlar kútilmegende taplanatuǵın subyektiv gúzetiwlerdi bildiredi. Ozbasimsha xarakter degi bunday bahalawlardı saplastırıw ushın barǵan sayın kop kompaniyalar jumısshılar iskerligin bahalawdıń quramalı sistemasın, yaǵnıy obiektivligini támiyinlewge ılayıq sistemalardı dúziwip atır. Bunday sistema daǵı bahalawlar salıstırǵanda shın baladı, sebebi olarda qollanılǵan kriteryalar anıq jumıs menen ajıralmas baylanıslı. Miynetti bahalawdıń kompleks sisteması qabıl etilgende jumıs kriteryaları qatań belgilenedi, nátiyjede jumısshına jáne onıń boshligiga jumısshınan ne talap etiliwi túsinikli baladı. Sol sebepli ekewi de jumıs kerekli tárzde orınlanǵanlıǵın anıqlawı múmkin. Anaǵurlım qattı sistemalar hár bir jumısshı miynetiniń nátiyjeleri ushın jazba formada turaqlı túrde baha qoyilishini talap etedi, bul bolsa ondan az minnetlemelerin orınlanıwı úzliksiz esapqa alınıwına sebep baladı. Bunday esabat jumısshılardı boshatish togrisidagi qarar togri yamasa notogriligi talqılaw etilgende kompaniya máplerin qorǵaw qılıw ushın isletiliwi múmkin. Jumısshılardıń jumıs iskerligin bahalawda bir qansha usıllardan paydalanıw múmkin.
Shólkemdiń máselelerin sheshiw ushın zárúr bolǵan hám nızamǵa qayshı bolmaǵan maǵlıwmatlardı usınıw ushın jumıs iskerligin bahalaw sisteması anıq maǵlıwmatlardı usınıwı kerek. hám isenimli maǵlıwmatlar. Xızmetkerler iskerligin bahalawdıń nátiyjeli sistemasın jaratıw ushın tómendegiler zárúr :
1) hár bir jumıs jayı ushın miynet ónimliligi normaların jáne onı bahalaw kriteryaların belgilew;
2) iskerlikti bahalawdı ótkeriw siyasatın islep shıǵıw, yaǵnıy. Qashan, qanshellilik tez-tez hám kim tárepinen bahalawdı hal etiń ;
3) málim shaxslardı (yamasa xızmetkerlerdiń ózlerin ) miynet natiyjeliligin bahalawǵa májbúrlew;
4) bahalawdı ámelge asırıwshı shaxslarǵa xızmetkerlerdiń iskerligi tuwrısındaǵı maǵlıwmatlardı toplaw minnetlemein júklew;
5) bahalawdı xızmetkerler menen talqılaw ;
6 ) qarar qabıllaw hám bahalawdı hújjetlestiriw.
Xızmetkerlerdiń jumısı bahalanatuǵın kórsetkishler dep ataladı bahalaw kriteryaları. Bul, atap aytqanda, orınlanǵan islerdiń sapası, onıń muǵdarı hám nátiyjeleriniń natiyjeliligin óz ishine aladı. Áhmiyetlisi sonda, adamlardı húkim qılıw kerek emes, hám olardıń iskerligi natiyjeliligi. Jumıs iskerligin bahalaw procesine qoyılatuǵın talaplar tómendegiler:
a) qollanılatuǵın kriteryalar anıq bolıwı kerek;
b) bahalaw ushın paydalaniletuǵın maǵlıwmatlar ámeldegi bolıwı kerek;
c) bahalaw nátiyjeleri sıylıq sisteması menen baylanısıwı kerek;
d) ball sisteması jaǵdayǵa sáykes keliwi kerek.
Miynetti bahalaw kúndelik, dáwirli bolıwı múmkin

2.