Sistematik(xalqaro) nomenklaturaga koʻra nomlaganda ham ratsional nomenklaturadagiday uglevodorod nomiga „nitro“ soʻzi qoʻshib aytiladi, lekin nitrogruppaning oʻrni raqamlar bilаn koʻrsatiladi.
Formula
|
Ratsional nomenklatura
|
Sistematik nomenklatura
|
|
birlamchi nitropropan
|
1-nitropropan
|
|
ikkilamchi nitrobutan
|
2-nitrobutan
|
|
uchlamchi nitrobutan
|
2-nitro 2-metil propan
|
Olinish usullari. Organik moddalarga nitrogruppani kiritish nitrolashdeb aytiladi. Uni quyidagi usullar bilan amalga oshirish mumkin.
1. Toʻyingan uglevodorodlarni nitrolash. Buning uchun toʻyingan uglevodorodlarga nitrat kislota taʻsir ettiriladi:
2. Benzolga konsentrlangan nitrat kislota, (konsentrlangan sulfat kislota ishtirokida) nitrobenzol olinadi.
Fizik xossalari. Nitrobirikmalarning quyi molekulyar gomologlari qoʻlansa hidli, rangsiz suyuqlik, efirda eriydi, spirt bilan yaxshi aralashadi. Nitrobirikmalarning bugʻlari zaharlidir.
Kimyoviy xossalari. Nitrobirikmalarning kimyoviy xossalari turlicha boʻlib, asosan, ularning molekulasidagi nitrogruppaga bogʻliqdir.
1. Nitrobirikmalar qaytarilganda birlamchi aminlar hosil boʻladi.
2. Aromatik aminlar, mos ravishdagi aromatik nitrobirikmalarni qaytarish yoʻli bilan olinadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
