Республикаси олий ва

Qo’shilgan qiymat solig’i stavkasi

2.4- rasm. Qo’shilgan qiymat solig’i stavkasining o’zgarish tendentsiyasi⁵³.

O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksining 198-moddasida QQS ob’ektiga quyidagilar kiritilishi ko’rsatilgan.

• 
  soliq solinadigan oborot;
  
• 
  soliq solinadigan import.
  

Ushbu holatdan kelib chiqib qo’shilgan qiymat solig’i ob’ektining tarkibiy ko’rinishini quyidagicha ifodalash mumkin (2.5- rasm).
Bunda soliq to’lovchi yuridik shaxslar byudjetga qo’shilgan qiymat solig’ini yig’ib beruvchi vazifasini bajaruvchilardir, xolos. Bu qo’shilgan qiymat solig’ining o’ziga xos xususiyatlaridan biri bo’lib hisoblanadi.
Qo’shilgan qiymat solig’i tarkibiga aktsiz solig’i summasi, agar xorijdan keltirilgan tovar bo’lsa bojxona boji summasi ham kiradi.



⁵³ DSQ ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tayyorlandi.

o’zi ishlab chiqargan va chetdan olib kelingan mahsulot (ishlar, xizmat)larni sotish aylanmasi;

o’zi tamonidan ishlab chiqarilgan mahsulot (ishlar, xizmat)larni o’z iste’moli uchun, shuningdek o’z xodimlariga sotishga oid aylanmalar;

Qo’shilgan qiymat solig’i ob’ektlari

mahsulot (ishlar, xizmat)larni bepul yoki qisman haqi to’langani holda boshqa yuridik yoki jismoniy shaxslarga berishga qaratilgan aylanmalar;

garovga qo’yilgan buyumlarni sotish aylanmasi.

2.5-rasm. Qo’shilgan qiymat solig’i ob’ektining tarkibi⁵⁴

Belgilangan soliq stavkasiga qarab QQS summasi ikki usulda hisoblanadi: 1.ISS_qqs = ST_ay x SS/100 2.6
bunda: ISS_qqs - iste’molchilardan undiriladigan soliq summasi; ST_ay - soliqqa tortiladigan oborot;
SS - qo’shilgan qiymat solig’i stavkasi.
2.Mahsulot (ishlar, xizmat)lar qo’shilgan qiymat solig’ini o’z ichiga olgan narxlar va tariflar bo’yicha sotilganida - soliq quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi:
QS_qqs = MX_qss x SS/(SS+100) 2.7
bunda: QS_qss - qo’shilgan qiymat solig’i summasi;
MX_qss - qo’shilgan qiymat solig’i ham hisobga olingan mahsulot (ishlar, xizmat)lar qiymati;
SS - qo’shilgan qiymat solig’i stavkasi.
Shunday holat QQS ni to’lashga o’tmagan yagona soliq to’lovini





⁵⁴ Rasm muallif tomonidan tuzildi.

to’lovchilar va yagona er solig’i to’lovchi qishloq xo’jaligi tovarlari ishlab chiqaruvchilarga ham taalluqlidir.
Shundan kelib chiqqan holda barcha ishlab chiqarish xo’jalik yurituvchi sub’ektlarida mahsulot ishlab chiqarish va sotish muomalalari asosida xo’jalik yurituvchi sub’ektlar va tashkilotlarda bevosita buxgalteriya hisobida byudjet to’lovlar bo’yicha hisoblashishlar vujudga keladi.
QQS bo’yicha byudjet bilan hisoblashishlar bilan bog’liq schyotlarni (2.2– jadvallarda) bog’lanishini aks ettirdik.