Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

 
Rivojlangan mamlakatlarda 2007–2012-yillarda ishsizlik darajasi
1
 
 
7.1-diagramma 
 
Diagramma ma’lumotlariga diqqat qiling. Rivojlangan mamlakatlar 
bilan O’zbekistondagi ishsizlik darajasini solishtiring, tahlil qilib xulosa 
chiqaring. Кeyingi yillarni hisobga olib, esse yozing.
1
Мировая экономика: история и прогноз развития // http//www.ereport.ru /; Перспективы развития мировой 
экономики в 2013 году //http//www.webeconomy.ru/ 

---

171 
O‘zbekistonda yangi ish o‘rinlarini yaratishda kichik biznes
subyektlarining ulushi, ming kishi 
7.10-jadval 
 
Yillar
2008
2009
2010
2011
2012
Yangidan tashkil etilgan 
ish o‘rinlari soni 
661
940,5
950
998,3 1000,0
Shu jumladan: 
Kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlikda 
374,3 391,8
600
639
703,0
Foiz hisobida 
56,6
41,7
63,2
64,0
70,3
Jami 
iqtisodiyotdagi 
band bo‘lganlar soniga 
nisbatan 
ulushi, 
foiz 
hisobida 
72,7
74,2
74,3
74,4
75,7
 
Jadval raqamlariga qiqqat qarating. Keying yil ma’lumotlari bilan 
to‘ldiring. Ular asosida diagramma chizing. Mamlakatimizda yangi ish 
o‘rinlari yaratishning qanday ahamiyatga ega ekanligini va bunda 
kichik biznesning rolini ko‘rsating. Bu borada kelajak istiqbolini belgi-
lay olasizmi? 
 
Javoblar: 
 
Asosiy tayanch tushunchalar 
1 j); 2 e); 3 z); 4 y); 5 i); 6 a); 7 d); 8 yo); 9 g); 10 v); 11 b). 12 k). 
 
Masala va mashqlar: 
1. Dastlab, ishsizlik darajasi 16,6 % bo‘lgan;
Bir oydan so‘ng ishlovchilar 15,5 mln. kishi, ishsizlar 2,5 mln. kishi; 
ishsizlar darajasi 13,9%. 
2. 1) ishsizlikni haqiqiy darajasi 18% 
2) ishsizlik evaziga 32.5% YaIM yo‘qotilgan 
3) agarda ishsizlik to‘la bandlik darajasida bo‘lganda 23,7 mlrd. dol-
larlik mahsulot yaratilgan bo‘lar edi. 7,7 mlrd. dollar mahsulot potensial 
YaIM dan kam yaratildi.
3. 1) potensial YaIM 1018,8 mlrd. doll.

---

172 
2) 
%
6
,
27
73
53
*
100

ish kuchining normal darajada ish bilan ta’minlan-
ganlik darajasi 70,6; shunga muvofiq haqiqiy YaIM =799,2;
Jamiyat potensial YaIMga nisbatan o‘zgarmas narxlarda 199,2 mlrd. 
doll yoki 19,5 % YaIM yo‘qotgan.
3) Siklli ishsizlik natijasida jamiyat 219,7 mlrd. so‘mlik yoki 21,5 % 
YaIM yo‘qotayapti. 
4. Ouken qonuni bo‘yicha 21,5 % YaIM yo‘qotilgan. U holda 
haqiqiy ishsizlik tabiiy ishsizlik darajasidan 
%
6
,
8
5
,
2
5
,
21
*
1

ga ko‘p. 
Ishsizlikni haqiqiy darajasi –2,9% ga teng. 
5. B-kategoriyasiga V); G); E); I-kategoriyasiga – D); Z); Q -
kategoriyasiga A); B); J); I). 
6. A); V); D) – friksion ishsizlik; B); Yo) – siklli ishsizlik; G); E); 
tarkibiy;
7. Topqirlik mashqi: 1) ixtiyoriy; 2) yashirin; 3) mavsumiy; 4) ta-
biiy; 5) bozor; 6) siklli; 7) tarkibiy; 8) friksion; vertikaliga, ishsizlik.