221
10-§. Bank operatsiyalari va bank foydasining hosil bo‘lishi
Markaziy bankning pul-kredit siyosati
Bank operatsiyalari
Bank resurslari o‘z mablag‘lari va jalb qilingan mablag‘lardan
iborat bo‘ladi.
Passiv operatsiyalar
Aktiv operatsiyalar
Bank yalpi
foydasi
Bu mablag‘larni jalb qilish bilan
bog‘liq barcha operatsiyalar.
Mablag‘larni
joylashtirish bilan
bog‘liq bo‘lgan operatsiyalar.
Mablag‘larni jalb qilish va joylashti-
rish hisobiga olingan va berilgan foiz
summalari o‘rtasidagi farqdan iborat.
Bank sof foydasi
Bank foyda normasi
(
'
Р
)
Bank sof foydasining (P) o‘z kapi-
tallariga (К)
nisbatining foizdagi
ifodasi: (
'
Р
=
100
K
P
);
Bank yalpi foydasidan uning joriy xa-
rajatlarini
chiqarib tashlangandan ke-
yin qolgan qismi. Bank foydasi marja
deb ham ataladi.
Banklarning pul hosil qilish, ya’ni pul taklifini ko‘paytirish layoqati
pul multiplikatori deyiladi.
Pul multiplikatori (m) tijorat banklarning
markaziy bankdagi
majburiy ehtiyotlari (r) normasiga bog‘liq bo‘ladi, ya’ni
100
1
r
m
Agar, r = 40% bo‘lsa, u holda
5
,
2
100
40
1
m
ya’ni har bir so‘m depozitlarining 2,5 so‘mga ko‘payishiga olib
keladi.
Bankning o‘z mablag‘lari –
bu nizom fondi, jamg‘arilgan mab-
lag‘lari va foydasidan tashkil topadi.
