Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Quyidagi javoblardan to‘g‘risini tanlang: 
 
a) Ishlab chiqarish omillaridan samarali foydalanish orqali iqtisodiy 
o‘sishga erishish yo‘llarini ko‘rsatuvchi andozalar; 
b) aholining salomatligi, madaniy-ma’naviy, intellektual salohiyati, 
to‘plagan bilimi, malaka, mahoratida ifodalangan boylik; 
v) mamlakatning asosiy va aylanma kapital, moddiy zaxiralar, aholi-
ning mol-mulki, tabiiy boyliklar, tarixiy obidalar, arxitektura yodgorlik-
larida ifodalangan boylik; 
g) muayyan jamiyatning asrlar osha, o‘z tarixi davomida to‘plagan 
ne’matlarining jamidir; 
d) taraqqiyot asosi bo‘lib, mamlakat ixtiyoridagi mehnat tufayli 
yaratilib jamg‘arilgan moddiy ne’matlar, oltin, chet el valutalari, 
nomoddiy aktivlar va qadriyatlar, hisobga olingan va xo‘jalik 
aylanmasiga jalb etilgan yer va tabiiy resurslardan iborat; 
e) resurslarni tejab-tergab ishlatish, ishlab chiqarish samaradorligini 
oshirish evaziga iqtisodiy o‘sish; 
yo) qo‘shimcha ishlab chiqarish resurslarini jalb etish evaziga eri-
shilgan iqtisodiy o‘sish; 
j) joriy yildagi yalpi ichki mahsulot (YaMM)ning o‘tgan yilga yoki 
bazis yildagi YaIM nisbatida ifodalanuvchi ko‘rsatkich; 
z) ma’lum vaqt (yil) mobaynida real yalpi ichki mahsulot (yoki 
YaMM), sof milliy mahsulot hajmining ortib, tarkibi va sifatining 
o‘zgarib borishi. 
 

---

67 
Masala va mashqlar 
1. Aytaylik, mamlakatning real YaMM 2011-yil 3,5 mlrd. dollar, 
2012-yili esa 4,5 mlrd. dollarni tashkil etdi. Aholisi esa shu davr ichida 2 
mln. kishidan 2,3 mln.kishiga ko‘paydi. 
a) YaIMni o‘sish sur’ati; 
b) YaIMni aholi jon boshiga o‘sish sur’atini hisoblang; 
YaIM hajmi, o‘sish sur’ati va aholi jon boshiga o‘sish sur’atiga 
ko‘ra qanday xulosa chiqarish mumkin? Fikringizni izohlang.
2. YaIM 2010-yili 18 mlrd. dollarni 2011-yili esa 25 mlrd. dollarni 
tashkil etgan. Shu davrda narxlar 25% o‘sgan. Nominal va real YaIM 
o‘sish sur’atini hisoblang. Iqtisodiy o‘sishga qanday omillar ta’sir 
qiladi? 
3. O‘zbekistonda 2011-yili yaratilgan YaIM hajmi joriy baholarda 
77790,6 mlrd. so‘mni tashkil etdi. Bu 2010-yilga ishlab chiqarilgan 
YaIMdan 15959,4 mlrd. so‘mga ko‘p. Aholi esa 29,5 mln. kishiga yetdi. 
2010-yili esa 29,1 mln. kishi edi. Narx o‘rtacha 7,6% ga ortdi desak, 
nominal va real YaIM o‘sish sur’ati, YaIMning aholi jon boshiga 
qanday o‘zgarganini hisoblang. 
Mamlakatimizda barqaror iqtisodiy o‘sishga erishish uchun qanday 
chora-tadbirlar ko‘rilayapti? Izohlang. 
4. Berilgan ishlab chiqarish funksiyasi y = AК
0,2 
- L
0,3
. A yil davo-
mida 4%ga, o‘sgan. Band bo‘lganlar 5%, kapital esa 3% ga o‘sgan. Real 
ishlab chiqarish hajmi necha foizga o‘sgan. Bu iqtisodiy o‘sishning 
qaysi modeli, deb hisoblaysiz?
5. Oltinchisi ortiqcha. Quyidagilarni diqqat bilan o‘qing. Tushun-
chalar ichida guruhga taalluqli bo‘lmagan tushunchani aniqlang va uni 
ro‘yxatdan chiqaring. Sababini izohlang.
Tushunchalar: tabiiy resurslar miqdori va sifati, mehnat resurslari 
miqdori va sifati, asosiy kapital hajmi, texnik taraqqiyot va texnologiya, 
daromadning iste’mol va jamg‘arishga ajratilishi, investitsiyaning o‘sishi.