Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Jamiyatning kredit tizimi va pul-kredit siyosati 
 
Asosiy tayanch tushunchalar 
1. Кredit 
2. Кredit berish tamoyillari
3. Кredit mexanizmi 
4. Moliyaviy sarosimalik 
5. Majburiy zaxiralar nor- 
masi 
6. Majburiy zaxiralar 
6. Pul multiplikatori 
7. Кredit emissiyasi (pul eks- 
pansiyasi) 
8. Monetar siyosat 
9. Hisob stavkasi 
10. Ochiq bozordagi
operatsiyalar 
 
Quyidagi javoblardan to‘g‘risini tanlang: 
 
a) kredit berishning qonun-qoidalari va bank tomonidan mijozlarga 
qo‘yiladigan shartlarning nazariy mazmuni; 
b) mijozlarning omonatga qo‘ygan pullarini so‘ragan vaqtlarida 
olishga urinishlari, qarzdorlarda esa talab qilingan miqdorda pulning 
yo‘qligi tufayli kelib chiqadigan vaziyat; 
v) iqtisodiy mexanizmning tarkibiy qismi bo‘lib, o‘z ichiga 
kreditlash sharoitlari, usullari, kreditni boshqarishni oladi; 
g) iqtisodiy kategoriya bo‘lib, vaqtincha o‘z egalari qo‘lida bo‘sh 
turgan mablag‘larini boshqalar tomonidan ma’lum muddatga haq to‘lash 
sharti bilan qarzga olish va qaytarib berish yuzasidan kelib chiqadigan 
munosabatlar; 
d) markaziy bank (MB) tasarrufidagi, MB tomonidan belgi-
lanadigan, lekin tijorat va maxsus banklarning mulki bo‘lgan qismi. 
Bankning majburiy rezervlarini bankning muddatsiz omonatlari 
bo‘yicha majburiyatlariga nisbati tarzida belgilanadi;
e) tijorat banklari zaxira normasiga ko‘ra bankka mijozlar 
tomonidan qo‘yilgan naqd pullarga nisbatan emissiya qilinadigan pul 
massasini ko‘payishi mumkinligini ko‘rsatuvchi koeffitsiyenti;
yo) MB tomonidan mamlakatda to‘la bandlik va milliy ishlab 
chiqarishning noinflatsion o‘sish sur’atini ta’minlash uchun pul taklifini 
o‘zgartirish; 
j) tijorat banklar depozitlarining qonun bo‘yicha majburiy rezervlar 
normasiga muvofiq MB da saqlanadigan qismi; 

---

239 
z) banklar tomonidan ssuda berib, yangi chek hisoblarini ochish, 
naqd pulsiz cheklar yordamida yoki boshqa yo‘llar bilan mamlakatning 
pul massasini ko‘paytirish;
i) MB tomonidan bozorda davlat qimmatbaho qog‘ozlarni sotish va 
sotib olish; 
y) MB tomonidan tijorat banklariga beriladigan kredit stavkasi.