257
3-§. Davlatning iqtisodiyotini tartibga solish
usullari va vositalari
Davlatning iqtisodiyotga ta’sir qilish usullari
Bevosi-
ta
usullar
Iqtisodiyotning ayrim bo‘g‘inlari (transport,
aloqa,
atom va elektroenergetika, kommunal
xizmat va shu kabilar)ni bevosita boshqarish:
davlat tadbirkorligi;
narxlar va ish haqini muzlatib qo‘yish;
ish bilan bandlik xizmati (mehnat birjalari)ni
tashkil qilish;
iqtisodiy sohani tartibga solishni ko‘zda tutuvchi
qonunlarni qabul qilish va amalga oshirish.
Bunda davlat taqiqlash,
ruxsat berish va majbur
qilish xarakteridagi chora-tadbirlar hamda ma’mu-
riy vositalardan foydalanadi
258
Bunda davlat o‘zining pul-kredit va budjet
siyosatidan
foydalanib
tartibga
solishning
iqtisodiy vositalariga ustunlik beradi.
Bilvosita
usullar
hisob stavkalarini o‘rnatish va o‘zgartirish;
tijorat banklarining markaziy bankdagi majburiy
ehtiyotlari minimal
hajmini belgilash va uni
o‘zgartirish;
davlat muassasalarining qimmatli qog‘ozlari bo-
zoridagi operatsiyalari (davlat moliyaviy maj-
buriyatlarini chiqarish,
ularni sotish va sotib
olish);
davlat budjeti daromadlar va xarajatlar qismini
o‘zgartirish;
soliq turlari, stavkalarini va soliq imtiyozlarini
belgilash;
davlat
kreditlari, subsidiyalari va moliyaviy
kafolatlarini amalga oshiradi;
jadallashgan amortizatsiya ajratmalarini rag‘bat-
lantirish;
davlat mablag‘lari hisobiga investitsiyalar qo‘yish;
o‘rta
muddatli, favqulodli va maqsadli davlat
iqtisodiy dasturlarini ishlab chiqish va amalga
oshirish.
Do'stlaringiz bilan baham: