Rivojlanishning mintaqaviy xususiyatlari
Download 98.68 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Xojiyev M. S. TDIU Magistratura 2-bosqich tinglovchisi Annatatsiya
- Kalit sozlar
- Mavzuga oid adabiyotlar tahlili.
SIYOSATSHUNOSLIK, HUQUQ VA XALQARO MUNOSABATLAR JURNALI http://t.me/ScienceBox_official 39 JILD:01 NASHR:06 2022 yil O'ZBEKISTON RESPUBLIKASINING DEMOGRAFIK RIVOJLANISHNING MINTAQAVIY XUSUSIYATLARI Xojiyev M. S. TDIU Magistratura 2-bosqich tinglovchisi Annatatsiya: Maqolada ma'muriy demografik jarayonlardagi mintaqaviy farqlar muhokama qilinadi. O'zbekiston Respublikasi birliklari. Tahlil statistik ma'lumotlar asosida amalga oshiriladi. O'zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo'mitasi 1991 – 2018 yillar uchun. Kalit so'zlar: aholi, demografik jarayonlar, o'rtacha yosh, yosh guruhlari, tug'ilish, o'lim, tabiiy o'sish. Kirish. Respublika aholisining 65% ni "juda tez ko'payish" guruhi tashkil etadi, u demografik rivojlanishning o'ziga xosligini, keyingi "depopulyatsiya" boshlanishiga imkoniyat yo'qligini, ya'ni, aholini kamaytirish jarayonlari. Biroq, demografik tendentsiyalarning saqlanishi, istiqbolda, birinchi davrda, aholining sodda va natijada tor ko'payishiga olib keladi. Ilmiy adabiyotlarda aholi migratsiyasi deganda ―aholining doimiy yashash joyi, oʻqish yoki vaqtincha yashash joyini oʻzgartirish maqsadida maʼmuriy-hududiy tuzilmalarning ham tashqi, ham ichki chegaralarini kesib oʻtishi bilan bogʻliq har qanday hududiy harakati tushuniladi‖. 1 O'zbekiston demografik nuqtai nazardan Markaziy Osiyoda ham, MDH hududida ham strategik ahamiyatga ega hudud hisoblanadi. Ma'lumki, O'zbekiston aholisi bo'yicha Markaziy Osiyoda yetakchi va MDHning eng yirik davlatlaridan biri bo'lib, Rossiya va Ukrainadan keyin uchinchi o'rinni egallab turibdi. 2019 yil boshida mamlakatda taxminan 33 255,5 ming kishi yashagan. Mavzuga oid adabiyotlar tahlili. O'tgan chorak asr davomida global demografik o'zgarishlar O'zbekistonga ham sezilarli ta'sir ko'rsatdi. Z.N.Tojiyevaning so'zlariga ko'ra, respublika bozor iqtisodiyotiga o'tish bilan bir vaqtda demografik o'tishni boshdan kechirdi. 2 Shuningdek, qayta tiklanish davrini boshdan kechirayotgan mamlakatlar aholisining reproduktiv munosabatidagi o'zgarishlar nafaqat bolalar sonining kamayishi, balki ularning sifatining ijobiy tomonga o'zgarishi bilan ham kechishi ta'kidlangan. Respublikadagi demografik vaziyat o'zgarib bormoqda, ammo zamonaviy sharoitda, mahalliy demograflarning fikriga ko'ra, u maqbul darajada shakllangan. Ularning fikriga ko'ra, mustaqillik yillarida O'zbekistonda mamlakatni modernizatsiya qilish va ijtimoiy rivojlantirish, shuningdek, muvaffaqiyatli tarkibiy o'zgarishlar natijasida sovet Ittifoqi davridan butunlay farq qiluvchi demografik vaziyat yuzaga keldi. Respublikani rivojlantirish strategiyasini amalga oshirishda uning barcha omillarini, shu jumladan inson kapitalining o'sishiga ta'sir ko'rsatadigan omillarni safarbar qilish muhimdir. Ushbu manbalar birinchi navbatda inson kapitali rivojlanishining demografik jihatlari hisoblanadi. Demogeografik hududlar tarkibiy jihatdan professor A. Saliev (1995) tomonidan taklif qilingan O'zbekistonning iqtisodiy rayonlashtirish tarmog'idan bir oz farq qiladi. 3 Ushbu demogeografik hududlarni tashkil etuvchi hududlar ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishda sezilarli darajada farq qilsa-da, ularni aholining ko'payishi, nikoh va oilaviy munosabatlar, turmush 1 Абдураҳмонов Қ.Х., Абдураманов Х.Х. Демография. – Тошкент: Ношир, 2011. – Б. 209. 2 Z.N.Tojiyeva – Demografiya. 3 A. Saliev - Demogeografik hududlar tarkibiy jihatlari. SIYOSATSHUNOSLIK, HUQUQ VA XALQARO MUNOSABATLAR JURNALI http://t.me/ScienceBox_official 40 tarzi va yashash sharoitlari kabi fazilatlar bo'yicha umumlashtirilgan o'rganish uchun asoslar mavjud. R.A.Ubaydullaeva va O.B.ata-Mirzaev (2006) demografik jarayonlar va bandlik masalalarini o'rganishda respublikani 6 mintaqaga bo'lishdi. Biz taklif qilayotgan demogeografik tumanlarning ushbu hududlardan farqi shundaki, Sirdaryo va Toshkent viloyatlari hamda Toshkent shahri birgalikda yagona Markaziy tuman sifatida belgilanadi. 4 Download 98.68 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling