Ривожланишнинг умумий қонунлари қонун

Айният ва тафовут

• . Предметнинг ривожланиши
• ва зиддиятларнинг ечилиши бир неча
• босқичдан ўтади. «Айният» тушунчаси зиддият тарқалишининг
• дастлабки босқичини англатади. Бу бир хиллик нарсалар,
• ҳодисалар, жиҳатларга ўхшашлик муносабати.
• Дастлабки босқич – предметнинг ўз-ўзи билан нисбий айнийлик
• ҳолати. Табиатда мутлақ айният мавжуд эмас. Масалан, ҳар бир
• организм ҳатто оқсил молекуласининг тузилиши даражасида
• ҳам ўзига хос белгиларга эгадир. Ҳар қандай предмет ҳеч
• қачон ўз-ўзи билан айний бўлмайди. Масалан, кўзгуга келар
• экансиз, сиз ўз қиёфангизда ҳеч қандай фарқ кўрмайсиз. Ўз
• дўстингиз билан орадан беш йил ўтиб учрашгач, нарса,
• ҳодиса, жиҳатнинг ўз-ўзига ёки бошқа, иккалангиз ҳам: «У
• жуда ўзгариб кетибди!», деб ўйласангиз
• керак.

• Тафовут – аввалги
• ҳолатдан
• сақланиб қолган хоссалар
• устунлик қилгани ҳолда, айни
• бир предмет хоссаларининг
• мос келмаслигидир.

• Зиддиятларнинг турлари

• намоён бўлиш шаклига кўра –
• ички ва ташқи зиддиятлар;

• вужудга келиш хусусиятига
• кўра – зарурий ва тасодифий
• зиддиятлар;

• жамиятдаги типига кўра – ан-
• тагонистик ва ноантагонистик
• зиддиятлар фарқланади.

• ривожланишдаги ролига кўра –
• асосий ва иккинчи даражали
• зиддиятлар;

• Миқдор ўзгаришларининг сифат ўзгаришларига
• ўтиши қонуни

• Ҳодисаларга макон-вақт мезони нуқтаи
• назаридан тавсиф бериш жараёнида
• «қаерда?» ва «қачон?» саволлари
• биринчи ўринга чиқади. Уларни билишга
• нисбатан бошқа бир ёндашув «нима?»
• саволи билан боғлиқ. Маълум жойда ва
• маълум вақтда мавжуд бўлган мазкур
• ҳодиса нимадан иборат? У қандай
• хоссалар билан тавсифланади? Бошқа
• ҳодисалардан унинг фарқи нимада ва
• қай жиҳатдан уларга ўхшаш?

• Аввал ҳодисалар
• (нарсалар ва жараён-
• лар)нинг сифат томонини, сўнгра улар-
• нинг миқдор томонини кўриб чиқамиз.
• Нарсани сифат жиҳатидан тавсифлаш
• – аввало унинг хоссаларини кўрсатиш
• демак. Аммо турли шароитда
• нарсаларда турли хоссалар
• аниқланади.

•