Rivojlantirish instituti

Yoshga va tish, yuz-jag‘ kasalliklari hamda organizmning umumiy
kasalliklariga bog‘liq bo‘lgan pulpadagi o‘zgarishlar
Odam hayoti davomida pulpada turli o‘zgarishlar yuzaga kela
boshlaydi.
Odam yoshi ulg‘ayishi bilan, xususan qarilarda tish bo‘shlig‘i, ayniqsa
uning ildiz qismi qisqaradi, torayadi. Bu ikkilamchi dentin va mineral
tuzlarning yig‘ilishi natijasida ro‘y beradi. Pulpadagi hujayralarning
sinezlash va energetik qobiliyatlari pasayadi.
Pulpada hujayralar kamayib, tolali elementlar ko‘payadi va fibroz,
turli distrofiya, petrifikatsiya jarayonlari yuzaga keladi. Bu jarayonlar
organizmda kechadigan umumiy kasalliklar (yurak-tomir tizimi
kasalliklari, yuqumli kasalliklar, gipo va avitaminoz, endokrin, qon,
nur kasalliklari va boshq.), kariyes va nokariyes, paradont va boshqa
yuz-jag‘ soxalarida bo‘ladigan yallig‘lanish (osteomiyelit) va o‘sma
kasalliklari va boshqa kasalliklar ta’sirida tezlashadi.
Tishga ta’sir etuvchi tashqi va ichki ta’sirotlarning umumiy natijasi
bo‘lib — pulpada paydo bo‘ladigan distrofik va atrofik o‘zgarishlar
xisoblanadi. Organizmda kechadigan turli umumiy kasalliklar pulpada
bo‘ladigan o‘zgarishlarni tezlashtirishi, jadallashtirishi aniqlangan. Bu
o‘zgarishlar ma’lum bir kasallik, masalan, gipertoniya yoki nur kasalligiga
xos bo‘lmaydi. Shuning uchun, bu o‘zgarishlarni umumlashtirib, ular
pulpada bo‘ladigan quyidagi o‘zgarishlarni e’tirof etish mumkin.