Ўрта махсус, касб-хунар

 
70-расм. Бурчак ўлчагич 
(Угломер). 
71-расм. Белги тушириш учун 
шаблон. 
1-ротор; 2-элеватор; бурғилаш 
қувури; 4-дастакли шаблон;
5-белги; 6-шнур; 7-отвес. 
Охирги қувурнинг юқори қулфидаги белги қудуқ ичидаги
қиялантирувчи мосламанинг йўналишини кўрсатади.
Етакчи бурғилаш қувури қотирилганидан кейин унинг бурчаги ҳолати 
бўр билан ротор столининг қўзғалмас қисмига кўчирилади (71-расм). Бошқа 
шаблон билан сўнги қувурнинг юқори қулфидаги белги хам роторнинг 
қўзғалмас қисмига кўчирилади. Дастак ёрдамида ушбу янги белгилар 
орасидаги масофа ўлчанади, шундан кейин белгилар ўчирилади. 
Роторнинг қўзғалмас қисмига қайтадан етакчи бурғилаш қувурининг 
бурчаги белгиси қўйилади ва аввал ўлчанган масофа бўйича роторнинг 
харакатчан қисмига белги қўйилади. Ушбу белги қиялантирувчи 
мосламанинг юза холатини кўрсатиб туради. Роторни соат стрелкаси бўйича 
айлантириб қиялантирувчи мосламанни керакли ҳолатда ўрнатилади. 

---

131 
Телеграм каналимиз: @ng_uz (Neft va Gaz KITI) 
 
 
72-расм. Аввалги белгидан ўтиб ёки етмасдан қотирилишларнинг 
ҳолатларини аниқлаш схемаси. 
 
Юқоридаги усул нафақат биринчи тушириш учун балки навбатдаги 
туширишларда хам қўлланилиши мумкин. 
Навбатдаги туширишларда, белгиларда қочиш фарқи алохида қоғозга 
ёзиб борилади. Қоғозда шартли ноль ўрнатилади ва унинг чап томонидан 
қувурларнинг белгидан ўтиб қотирилишлари ўнг томонидан эса етарли 
даражада қотирилмаганлиги ёзиб борилади. 
Қиялантирувчи мосламага қудуқ тубида йўналиш бериш: Беш 
градусдан ортиқ бурчак остидаги қудуқ тубига эга бўлган қудуқларда хам 
вертикал қудуқдаги каби бурғилаш тизмасини тушириш мумкин. Ушбу 
ҳолатларда қиялантирувчи мосламани қудуқ тубида керакли йўналишга 
қаратиш учун Шаньгин-Кулигин, Амбарцумов, Лошкарев-Мяникокс 
усуллари ёки ЗИ-1 инклинометри ёрдамида амалга ошириш мумкин.