Ўрта махсус, касб-хунар

БИБ бошлиғи 
Б
ош
 муҳан
ди
с 
Б
ош
 г
еол
ог
 
Б
ош
 ҳи
соб
чи
 
 
Марказий 
муҳандислик 
технологик 
хизмат 
ММТХ 
Умум
и
й
 ма
сал
ал
ар
 
бўй
и
ча бош
л
и
қ
 
ўр
и
н
бос
ар
и
 
И
қ
ти
сод
и
й
 мас
ал
ал
ар
 
бўй
и
ча бош
л
и
қ
 
ўр
и
н
бос
ар
и
 
К
ап
и
тал
 қ
ур
и
л
и
ш
 бўй
и
ча 
бош
л
и
қ
 ўр
и
н
бос
ар
и
 
К
ад
рл
ар
 бўл
и
ми
 
Ҳисобчи 
Геологик бўлим 
Ишлаб чиқариш бўлими 
Технологик бўлим 
Техник бўлим 
Бош техник бўлим 
Бош энергетик бўлим 
Меҳнат муҳофазаси бўлими 
ТМ
ТХ
 -
1
 
ТМ
ТХ
 -
2
 
ТМ
ТХ
 -
3
 
К
ап
и
тал
 қ
ур
и
л
и
ш
 
бўл
и
ми
 
Материал – техник таъминот 
бўлими 
Маъмурий хўжалик бўлими 
Иқтисодий режалаштириш 
бўлими 
Меҳнат ва тўловни 
ташкиллаштириш бўлими 

---

194 
Телеграм каналимиз: @ng_uz (Neft va Gaz KITI) 
ММТХ керак бўлиб қолганда мушкулотларнинг олдини олишни, 
аварияларни бартараф қилиш бўйича тезкор ишларни ташкиллаштиради ва 
тезкор ҳолатларда керакли чораларни кўради.
ТМТХ нинг вазифасига хизмат қиладиган обьектларда режали 
топшириқ бўйича бурғилаш ишларини таъминлайди. ТМТХ орқали материал 
– техник хизмат қилишга режадан ташқари ишларни ўтказишда ва транспорт 
хизматига буюртмалар берилади. ТМТХ бурғилаш ишларини бажарилишини 
ва олдиндан кўрилган технологияларга риоя қилинишини назорат қилади.
ТМТХ бурғилаш ишлари билан алоқани радиотелефон ёки мобил 
телефонлар орқали амалга оширади. Марказий пунктлар электр ҳисоблаш 
техникалари билан жиҳозланади. ЭҲМ дан тезкорликни ва бурғилашдан 
келадиган бирламчи маълумотларни ишлаш маълумотлар банкини 
тўпланишининг 
ишончлилигини 
ошириш 
бурғилаш 
ишларининг 
оптималлаштиришни енгиллаштиради. 
 Бурғилаш бригадасининг таркиби. 
 
Бурғилаш бригадаси - бирламчи ишлаб чиқариш жамоаси бўлиб, ҳар 
хил малакага, профессияга ва функциядаги ходимларни ва ишчиларни 
бирлаштиради ҳамда қудуқни қуриш бўйича аниқ ишларни амалга оширади. 
Бажариладиган ишларнинг номи ва меҳнатни ташкиллаштириш, бурғилаш 
ишларининг мақсадига, қудуқнинг чуқурлигига ва конструкциясига боғлиқ 
бўлади. Бурғилаш бригадасининг ташкиллаштириш ва унинг таркиби 
кўриниши қуриш циклининг давом этишига ва тузилмасига амалда таъсир 
қилади.
Чуқур қудуқларни бурғилаш учун уч сменада тўхтовсиз бурғилаш 
ишлари ташкил қилинади, ҳар бир смена 8 саот давом этади. Бургилаш 
бригадасига тўртта смена ёки вахталар киради, кечаю – кундуз тўхтовсиз 
ишни таъминлайди. (21-жадвал). 
Бурғилаш бригадасини бурғилаш устаси бошқаради. Бу лавозимга 
дипломли мутахассис тайинланади. Бурғилаш сменаси таркибидаги тўртта 
вахтага қоида бўйича тўртта ишчи – бурғиловчилар ва учта уларнинг 
ёрдамчилари киритилади. 
Бурғилаш устаси ишларни тўхтовсиз боришига, ҳамма керакли 
материаллар билан таъминлашга, қудуқ қурилишини лойиҳа бўйича 
бажарилишига 
риоя 
қилишга, 
ишларни 
бажаришдаги 
жараённи 
хавфсизлигини таъминлашга ва атроф муҳитни муҳофаза қилишнинг 
чораларини амалга оширишга шахсан жавоб беради. Бригада бошқа янги 
жойга ўтаётганда монтажчилардан бурғилаш жиҳозларини қабул қилади. 
Бурғилаш устаси бурғиловчилар билан биргаликда жиҳозларнинг техник 
ҳолати ёки техника хавфсизлиги бўйича талабларнинг бузилишини, 
камчиликларни аниқласа, бурғилаш устаси ва бурғиловчи уларни бартараф 
қилиш бўйича чоралар қўллайди. Бурғиловчи вахтани бошқаради ва 
вахтасининг даврида бажариладиган ҳамма ишларга маъсулдир ва шахсан 

---

195 
Телеграм каналимиз: @ng_uz (Neft va Gaz KITI) 
ўзи жавоб беради. У тоғ – техник назорати бўйича бурғилаш ишларини олиб 
бориш бўйича имтиҳон топширади ва гувоҳномага эга бўлади. 
У олдинги вахтадан жиҳозларни ва ускуналарни қабул қилади, 
бурғилаш жараёнини бошқаради ва қудуқларни қазишда асосий ишларни 
амалга оширади, технологик режимнинг харитасида тасдиқланган бурғилаш 
режимини амалга оширишни кузатиб боради, жиҳозларни ҳолатини назорат 
қилишни амалга оширади ва вахта аъзоларининг ишини боришига раҳбарлик 
қилади. Радиотелефон орқали бурғилаш устаси ва ТМТХ (БИБ) билан 
доимий алоқада бўлади ва зарур бўлиб қолганда маслаҳат олади, қарорларни 
ишлашда қатнашади ва уларни амалга ошишини таъминлайди. Тушириш - 
кўтариш жараёнларни бажариш вақтида ва қудуқнинг тубини бурғи билан 
ишлаётганда у бурғилаш қурилмасининг бошқарув пультида бўлади.
Бурғиловчининг биринчи ёрдамчиси тушириш – кўтариш жараёнида 
машина калитларга хизмат қилади, бурғилаш тизмасини бураб маҳкамлаш ва 
ечиб олиш бўйича асосий ишларни бажарилишини таъминлайди, шамларни 
кўчириш ва учинчи ёрдамчи билан элеватор билан бажариладиган ишларни 
амалга оширади.
Бурғилаш вақтида унинг вазифасига бурғилаш насосларнинг ишини 
кузатиш, ювувчи суюликларнинг параметрларини ва ювувчи аралашмаларга 
ишлов беришни назорат қилади. Бурғилаш жараёнида зарур бўлиб қолганда 
бурғичини алмаштириб туради.
Бурғиловчининг иккинчи ёрдамчиси тушириш – кўтариш жараёнида 
палаткада ишлайди. У элеваторни кийдиради ва олади, шамни юқори учини 
бурғилаш қувурига силжитади; биринчи бурғичи билан қолган вақтларда 
циркуляция тизимини ва бурғилаш насосларини ишини кузатади.
Бурғиловчининг учинчи ёрдамчиси тушириш – кўтариш жараёнлари 
вақтида машина калити билан роторнинг яқинида ишлайди, шамнинг паст 
учини кўчиришга ёрдам беради; қолган вақтларда бурғилаш жойида ва 
кўприклардаги тозаликларга қараб туради.
Агарда дизел узатмасидан фойдаланилганда бурғилаш бригадасининг 
таркибига дизелист, агар электрик бўлса – электрик қўшилади. Мураккаб 
геологик шароитда бурғилаш ишлари олиб борилганда бурғилаш бригадасига 
бурғилаш аралашмаларини рецептурасини назорат қилиш бўйича гилли 
эритмалар билан ишлайдиган лаборант қўшилади. Қидирув ишлари ва 
ишлатишга бурғилашда устага ёрдамчи ҳам олинади.

---

196 
Телеграм каналимиз: @ng_uz (Neft va Gaz KITI)