Rus dilindən tərcümə edən: Nəriman Əbdülrəhmanlı Bir cavanın qeydləri I fəSİL
Download 4.5 Kb. Pdf ko'rish
|
Fyodor Mixayloviç Dostoyevski - Qumarbaz
|
www.vivo-book.com
28 xidmətçiyə fikir vermədi; uzun-uzadı cibindən kisəsini çıxardı, uzun-uzadı kisəsindən üç yüz frank qızıl pul çıxardı, pulları qaraya qoydu və uddu. O, uduşu götürmədi, onu masanın üzərinə qoydu. Yenə qara çıxdı; o, bu dəfə də pulları götürmədi, amma üçüncü dəfə min iki yüz frank itirdi. General təbəssümlə qırağa çəkildi, mətanətini qoruyub saxladı. Əminiydim ki, qəlbindən qara qanlar axır, əgər banka qoyulan pul iki, yaxud üç dəfə artıq olardısa, – o, mətanətini saxlaya bilməzdi, həyəcanını büruzə verərdi. Bununla belə, bir fransız mənim yanımda nəşəylə, hər cür həyəcansız-filansız əvvəlcə uddu, sonrasa otuz min franka qədər uduzdu. Əsl centlmen, əgər bütün var-yoxunu uduzsa da, həyəcanlanmamalıdır. Pul centlmenlikdən o qədər aşağı olmalıdı ki, demək olar, onun qayğısını çəkməyə dəyməsin. Əlbəttə, bütün bu yaramazların, bütün bu şəraitin iyrəncliyini tamamilə eyninə almamaq daha kübarsayağıdı. Amma bəzən əks fənd də, məsələn, bütün bu yaramazları gözlük arxasından da olsa, sezmək, qiymətləndirmək də az kübarlıq deyil; lakin bütün bu kütləni, bütün bu iyrəncliyi bir növ əyləncə, centlmen oyunları üçün düzəldilmiş tamaşa www.vivo-book.com 29 kimi qəbul eləməkdən başqa bir şey deyil. Özünüz bu kütlənin arasına soxula, amma hamıya büsbütün inamla baxa bilərsiniz ki, əslində, siz özünüz müşahidəçisiniz və doğrudan da qətiyyən onun tərkibinə daxil deyilsiniz. Bununla belə, yenə də çox diqqətlə müşahidə eləmək lazım gəlmir: bu, yenə də centlmensayağı olmayacaq, ona görə ki, hər halda, bu mənzərə böyük, olduqca diqqətli müşahidəyə dəymir. Ümumiyyətlə, centlmen üçün həddən artıq diqqətli müşahidəyə layiq olan tamaşalar azdı. Bununla yanaşı, şəxsən mənə elə gəldi ki, bütün bunlar da xüsusilə, yalnız təkcə müşahidə üçün gəlməyən, özünü də səmimi qəlbdən, vicdanla bütün yaramazlara aid eləyən kəs üçün həddən artıq diqqətli müşahidəyə dəyər. Mənim ən gizli əxlaqi etiqadlarıma gələndəsə, həqiqi mülahizələrimdə onlara əlbəttə, yer yoxdu. Qoy doğrudan da, belə olsun: vicdanımı təmiz çıxarmaq axır vaxtlar ərzində hərəkətlərimi və fikirlərimi hansı olur olsun, əxlaqi ölçüyə hesablamaq məndən ötrü nəsə dəhşətli dərəcədə xoşagəlməz işiydi. Məni başqa şey idarə eləyirdi. |
