Рустамова сайёра хатамовна қарор қабул қилишни оптималлаштириш орқали ишлаб чиқариш корхоналарида бошқарув самарадорлигини ошириш

2.3.8-жадвал
“Lens Textile invest” МЧЖни асосий ишлаб чиқаришда банд бўлганлар тренд моделини аниқлаш учун омилларни боғлиқлиги ўзгариши

Метод: Энг кичик квадратлар усули LN_AICHB_
Танланма даврлар: 2014-2021
Қабул қилинган кузатишлар сони: 8
Variable		Coefficient		Std. Error			t-Statistic		Prob.
T01		-0,018		0,01			-1,7		0,15
C		4,68		0,053			88,9		0,00
R-squared		0,32		Mean dependent var					4,60
Adjusted R-squared		0,21		S.D. dependent var					0,08
S.E. of regression		0,07		Akaike info criterion					-2,34
Sum squared resid		0,03		Schwarz criterion					-2,32
Log likelihood		11,35		Hannan-Quinn criter.					-2,47
F-statistic		2,86		Durbin-Watson stat					2,58
Prob(F-statistic)		0.141593

Корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати (тн)
ln ICHQ=6,096750+0.146083*t.
2.3.9-жадвал
“Lens Textile invest” МЧЖнинг ишлаб чиқариш қуввати тренд моделини аниқлаш учун омилларни боғлиқлиги ўзгариши

Метод: Энг кичик квадратлар усули LN_ICHQ_
Танланма даврлар: 2014-2021
Қабул қилинган кузатишлар сони: 8
Variable	Coefficient	Std. Error		t-Statistic		Prob.
T02	0.146083	0.008069		18.10472		0.0000
C	6.096750	0.040745		149.6303		0.0000
R-squared	0.982024	Mean dependent var				6.754125
Adjusted R-squared	0.979028	S.D. dependent var				0.361090
S.E. of regression	0.052292	Akaike info criterion				-2.851637
Sum squared resid	0.016407	Schwarz criterion				-2.831777
Log likelihood	13.40655	Hannan-Quinn criter.				-2.985587
F-statistic	327.7810	Durbin-Watson stat				1.856930
Prob(F-statistic)	0.000002

Корхонада ўртача иш ҳақи миқдори бўйича тренд модел:

ln IHOM=9,837893+0,252607*t.
2.3.10-жадвал
“Lens Textile invest” МЧЖда ўртача иш ҳақи миқдори тренд моделини аниқлаш учун омилларни боғлиқлиги ўзгариши

Метод: Энг кичик квадратлар усули LN_IHOM_
Танланма даврлар: 2014-2021
Қабул қилинган кузатишлар сони: 8
Variable	Coefficient	Std. Error		t-Statistic		Prob.
T03	0.252607	0.023245		10.86735		0.0000
C	9.837893	0.117379		83.81274		0.0000
R-squared	0.951652	Mean dependent var				10.97463
Adjusted R-squared	0.943594	S.D. dependent var				0.634282
S.E. of regression	0.150642	Akaike info criterion				-0.735501
Sum squared resid	0.136158	Schwarz criterion				-0.715641
Log likelihood	4.942004	Hannan-Quinn criter.				-0.869451
F-statistic	118.0993	Durbin-Watson stat				1.334168
Prob(F-statistic)	0.000036

Татқиқотда биз томонимиздан юқорида келтирилган омиллар бўйича тренд моделлари ёрдамида ҳар бир омилнинг қийматларини 2022-2026 йиллар учун прогноз қиламиз ва прогноз натижалари қийматларини кўп омилли эконометрик моделга қўйиб, натижавий кўрсаткич – корхонада меҳнат унумдорлиги кўрсаткичини 2022-2026 йиллар учун прогноз хисоботларини амалга оширамиз. Мазкур корхонанинг ижтимоий-иқтисодий самарадорлигини ошириш даражасини аниқлаш мақсадида келгуси йиллар учун ҳисобланган прогноз кўрсаткичлари 2.3.11-жадвалда келтирилган.

2.3.11-жадвал
“Lens Textile invest” МЧЖда меҳнат унумдорлиги кўрсаткичини
2022-2026 йиллар учун прогноз параметрлари¹²⁸

Йиллар	Меҳнат унумдорлиги (млн. сўм), MU	Маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми (тн), MICH	Асосий ишлаб чиқаришда банд бўлганлар (киши), AICHB	Корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати (тн), ICHQ	Корхона ўртача иш ҳақи миқдори (млн. сўм), IHOM
2022	21,5	1685,8	91,8	1652,4	181679,6
2023	23,3	1978,3	90,9	1919,8	233281,2
2024	25,0	2321,6	89,1	2208,3	302549,4
2025	27,1	2724,4	87,4	2565,7	388481,2
2026	29,1	3197,1	85,6	2981,0	498819,7

“Lens Textile invest” МЧЖда меҳнат унумдорлиги 2022 йилда 21,5 млн. сўмлик, 2026 йилда 29,1 млн. сўмни имконияти белгиланган. Шунингдек, маҳсулот ишлаб чиқариш хажми 1685,8 тоннадан 2026 йилга бориб 3197,1 тоннага етказиш имконияти белгиланган. Жумладан, ушбу кўрсаткичларни эришиш мақсадида корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати 2022 йилда 1652,4 тоннадан 2026 йилга бориб 2981 тоннага етиши асосланган.

Иккинчи боб бўйича хулосалар

1. 
   Япония мамлакати қарор қабул қилишда жамоа билан ҳамжиҳатликда иш юритар экан. Уларга хос бўлган хусусият сифатида «корпоратив руҳ» ни мисол тариқасида келтирсак бўлади. Уларда ташкил этиладиган «сифат тўгараклари» орқали ходимлар маҳсулотни сифатли тайёр бўлишида иштирок этиши, корхонасига иккинчи оиласидек қарашлиги, бошқарув қарорларини қабул қилишдаги иштироки, жамоавий бирдамлик «Япон мўжизаси» сифатида эътироф этилади.
   
2. 
   АҚШ корхоналарида «шахсий ўсиш» устуворликка эга. Бунда албатта ходимлар орасида рақобат шаклланади, бу эса ўз навбатида корхонани ривожланишига туртки бўлади. Бошқарув қарорларини қабул қилишдаги ўзига хослиги ҳам қарорлар айнан бошқарувчи шахс томонидан қабул қилинишидадир.
   
3. 
   Миллий корхоналаримиз бошқарув тузилмасида бир-бирин такрорловчи бўғинларни оптималлаштириш бевосита қарор қабул қилиш жараёнига ҳам ижобий таъсир этади. Чунки бошқарув қарорлари учун бирламчи омил бу ахборотларни қуйи тизимга етиб боришида ёки аксинча вазиятларда ахборотлар фильтрланиши оқибатида қарор сифатига салбий таъсир этади.
   
4. 
   Баҳолаш тизими ҳам индивидуал, ҳам коллектив қиёсий баҳолаш учун тузилади. Бунда: баҳолаш объектини тавсифловчи мезон; ўлчов, улар ёрдамида объект ҳар бир мезонга мувофиқ; танлов тамойилларига кўра, объект учун мезон қийматлари ва умумий баҳо белгиланади. Энг кенг тарқалган "конволюция" усули асосида қарор қоидалари амалга оширилади;
   
5. 
   Бошқарув қарорини амалга оширишда буйруқлар, кўрсатмалар ва бошқалар бажарилишини амалга ошириш мезонлари тўплами бўйича сифатини баҳолаш зарур. Натижа 85-100% оралиғида бўлганда, қарорнинг бажарилиши сифатли деб ҳисобланади ва ҳисобот ташкилот раҳбариятига тақдим этилиши керак.