Ruwxiyliq tiykarlarin woqitiw metodikasi kk

Ruwxiyliq tiykarlari pa`ninen sabaq tu`rleri 
Uliwma orta bilim beriwshi mektepler, orta arnawli ha`m ka`sip-o`ner bilimi 
ma`kemelerinde Ruwxiyliq tiykarlari pa`ni boyinsha to`mendegi sabaq tu`rlerin ko`rsetiw 
mu`mkin:
*oqiwshilardi jan`a tu`sinikler menen tanistiriw, jan`a bilim ha`m ko`nlikpelerdi payda etiw 
sabaqlari (bul sabaqlarda tu`sinikler, bilimler payda etiledi); 
*ha`r qiyli jan`aliqlar ja`rdeminde jan`a bilim, ko`nlikpe, epliliklerdi bekkemlew sabaqlari;
*o`tilgenlerdi ta`kirarlaw, uliwmalastiriw sabaqlari;
*keyingi basqishta qa`telerdin` aldin aliw maqsetinde bilim, ko`nlikpe, eplilkilerdi 
tekseriw sabaqlari.
Ha`r bir sabaqta ha`r qiyli didaktikaliq maqsetler a`melge asiriliwi mu`mkin: u`yge 
tapsirmani tekseriw; sabaqtin ha`m temanin` maqsetin bayan etiw; aldin o`tilgenlerdi ta`kirarlaw 
yaki balalardin` turmis ta`jiriybesin eske tu`siriw joli menen oqiwshilardi jan`a materialdi 
o`zlestiriwge tayarlaw; jan`a materialdi u`yreniw (sabaqtin` tiykarg`i bo`limi); balalardin` aldin 
o`zlestirgen bilim ha`m ko`nlikpelerin bekkemlew; u`yrenilgen bilimlerdi esaplaw; shinig`iw, 
bilim ha`m ko`nlikpelerdi qollaniw (sabaqtin` tiykarg`i bo`limi); oqiwshilardi o`zbetinshe isletiw 
ha`m oni tekseriw; aldin o`zlestirilgen materiallardi ta`kirarlaw; u`yge tapsirma beriw; sabaqti 
juwmaqlaw.
Sabaqtin` tiykarg`i bo`limlerin ha`r qiyli metodlar menen birge qosip alip bariw mu`mkin. 
Oqitiwshi sabaq jobasin du`ziwde to`mendegilerdi itibarg`a aliwi kerek: usi sabaq qanday 
bo`limlerden ibarat bolatug`inlig`i, olardi qanday izbe-izlikte jaylastiriw, olar ortasinda oqiw 
materiallarin qanday etip bo`listiriw, olardin` sabaqtin` tiykarg`i didaktikaliq maqsetin a`melge 
asiriwda jetkilikli mug`darda jardem beriwin esapqa aliw. Misali: 
Tema: ____________________________________________ 
Sabaqtin` maqsetleri: 
Ta`limiy maqset: Ta`rbiyaliq maqset: Rawajlandiriwshi maqset:
O`tken sabaqti bekkemlew yaki o`z betinshe jumis: Jan`a tema bayani: 
Jan`a temani bekkemlew:
U`yge tapsirma. 
Ruwxiyliq tiykarlari sabag`inin` ha`r bir bo`limi onin` uliwmaliq didaktikaliq 
waziypalarinin` orinlaniwina qaratiliwi kerek. 

---

45 
Sabaqtin` bo`limleri tiykarg`i didaktikaliq maqsetke qarap o`z-ara baylanisqan boliwi 
kerek. Jeke sabaq tu`rlerinin` quramin qarap shig`amiz. 
Misali, okiwshilardi jan`a tu`sinikler menen tanistiriw, jan`a bilim ha`m ko`n`likpelerdi 
payda etiw sabaqlari. 
Sabaqtin` barisi. Sabaqti maqsetke muwapiq sonday etip baslaw kerek, ol barliq 
oqiwshilardi oqiw waziypalarin belsendi orinlawg`a da`rhal tartatug`in boliwi kerek. Usi 
maqsette onsha u`lken bolmag`an o`z betinshe jumislardi orinlaw talap etiledi. Bunday o`z 
betinshe jumislar oqiwshilardi jan`a materiallardi o`zlestiriwge tayarlaydi. 
Sabaqtin` birinshi bo`liminde eger u`y tapsirmasi mazmuni jag`inan jan`a materialg`a 
baylanisli bolsa, oni tekseriw de mu`mkin. Eger u`y tapsirmasi jan`a materialg`a baylanisli 
bolmasa, jan`a materialdi otiwde oqiwshilar oni qollanbasa, onday jag`dayda jan`a bilimlerdi 
bayan etiw sabag`inda u`yge tapsirmani tekseriw sha`rt emes. Solay etip, sabaqtin` birinshi 
bo`limi oqiwshilardin` belsendiligi ha`m diqqatin bag`darlawg`ıa qaratiliwi lazim, bul basqishka 
onsha ko`p waqit sariplamaw kerek. 
Oqiwshilar diqqatinbag`darlaw usillarinan ja`ne biri sabaqtin` temasi ha`m maqsetin aniq, 
tu`sinikli dag`azalaw bolip tabiladi. Bunda, a`lbette, oqiwshilardin` qizig`iwshilig`in arttiriw 
ha`m mashqalali jag`day jaratiw lazim. 
Jan`a oqiw materialin o`zlestiriwge oqiwshilardi belsendi tayarlaw maqsetinde aldin 
o`zlestirilgen materiallar ta`kirarlanadi, ta`kirarlaw xarakterindegi materiallar ko`binese awizeki 
orinlanadi.
Sabaqtin ekinshi bo`liminde jan`a tu`sinik beriledi yaki turmisliq misallar beriledi. Bul 
oqiwshilardin bayani yaki sa`wbet arqali alip bariladi. Geyde oqiwshig`a buni o`z betinshe 
tan`lap aliw da usinis etiledi. 
Jan`a materialdibekkemlew. Bul basqishta oqiwshilarg`a keltirilip shig`arilg`an juwmaq, 
talqilawlardi eske aliw, onnan keyin bekkemlew xarakterindegi waziypa beriliwi kerek. Bul 
waziypani orinlaw ja`rdeminde o`tilgen jan`a bilim bekkemlenedi ha`m birinshi ret a`meliyatqa 
engiziledi. 
Birinshi waziypalar a`dette ja`ma`a`t bolip orinlanadi. Oqiw materiallarinin` 
quramalilig`ina qarap ha`r bir basqishta ratsional bolg`an jol tan`lanadi.