S d a d a y e V p a r a z I t o L o g I y a

4 
1
sik li;
1-jin siy voyaga yetgan kana, 2-tuxum lar, 3-li- 
chinka, 4-nim fa.
160

---

nadi. Nimfa qon s o ’rib to'ygandan keyin, yerga tushib tullaydi, so'ngra imagoga ay- 
lanadi. Imago oziqlanish uchun ikkinchi x o ‘jayinga hujum qilib, qonga to'ygandan 
keyin yerga tushadi.
Ikki x o ‘jayinli kanalarga Rhipicephalus bursa, Hyalomma plumbeum, Hyalom- 
m a detritum va boshqalar kiradi (60-rasm).
2 
3
6 0-rasm . Ikki x o ‘jayir.Ii kananing rivoilan ish sikli:
I-jin siy voyaga yetgan kana (im ago), 2-!iehinka, 3-nim fa.
Uch xo'jayinli kanalar uch turdagi hayvon organizmini almashtiradi. Birinchi 
xo'javinga lichinkalik davrida o'tib, qonini so ‘rib to ‘ygandan so ‘ng yerga tushadi, 
tullaydi va nimfaga aylanadi. Nimfa ikkinchi xo'jayinga o'rmalab o'tadi, uning 
qonini so'rib, yerga tushib tullaydi va imagoga aylanadi. Imago uchinchi xo'jayinga 
hujum qilib, uning qonini so'radi, so'ngra tuxum qo'yish uchun yerga tushadi. Bun- 
day kanalarga Ixodes, Haemaphysalis, Dermacentor urug'lari va Rhipicephalus tu- 
ranicus, H yalomma anatolicum turlari kiradi (61-rasm).
Bir yoki ikki xo'jayinli kanalaming lichinka va nimfalari mayda yovvoyi sutemi- 
zuvchilar, parrandalar va sudralib yuruvchilar hisobiga yashaydi. Imago davrida 
esa yirik uy va yovvoyi hayvonlarning qonini so'rib oziqlanadi. Iksod kanalarida 
rivoilanish sikli ar.cha mukammaiashgan, ular bir rivojlanish davridan ikkinchisiga 
o'tganda 1 marta tuliaydi. Shuningdek, evolutsion taraqqiyot jarayonida ular k o 'p
xo'jayin]ilikdan bir xo'jayinlilikka o'tgan, cliunki k o 'p xo jayinlilik kanalaming 
yashashi uchun noqulay bo'lgan.
Iksod kanalari chorva mollariga va odamlarga bir qancha o g 'ir kasalliklami, 
y a ’ni tayga ensefaliti, tcshmali tif, tulyaremiya, gemoiragik isitma, piroplazmoz, 
babezioz, anaplazmoz, teylerioz va boshqa ko'plab kasalliklami yuqtiradi.
11 - P a r a z ito lo g iy a
i 6 i

---