S. Y. Is kamov

Xomashyoni saqlash. 
Quritilgan xomashyoni saqlash uni qayta 
ishlashda muhim bosqich hisoblanadi. Tamaki ko'pincha toylar 
qilingan holatda saqlanadi va tashiladi (50-rasm).
O'zbekiston sharoitida quritilgan tamaki bargi arini qayta ishlash 
avgust oyida boshlanib, yanvar-fevralgacha davom etadi. Shuning 
uchun quritilgan tamaki xomashyosi qayta ishlanguncha bir necha oy 
xo'jaliklarda saqlanadi.
Barglaming qulay sharoitda saqlanishi uning kimyoviy tarkibiga, 
fizik xossalariga hamda chekuvchanlik xususiyatiga ijobiy ta’sir etadi. 
Bunda uglevodiar qisman, nikotin va boshqa moddalar, shuningdek, 
barglarning nam sig'imi sezilarli kamayadi.
Tamaki quritilgandan keyin quritish maydonchasini, asosan, 
ertalab, havo namligi yuqori bo'lgan vaqtda olinadi va to'rt-besh 
ipdan qilib to‘ plain holiga keltiriladi.
50-rasm. Toy qilib bog 'langcm tamaki. to 'plami
Tamaki to'plamlarini maxsus bostirmalar yoki shiyponlarga, har

---

bir terimi alobida qilib zichlashtirib osish kerak. Unda 1 m joyga 4-5 
to£plam tamaki osiladi. Sifatli tamakilarni xonaning o lta qisiniga 
joylashtirilgani ma’qul. Tamakini to'plam qilib zichlashtirib dsish 
ulami haddan tashqari nam bolishi yoki qurib ketishi hamda 
mog‘orlashdan saqlaydi. Aksincha, tamaki to‘plamlari siyrak qilib 
osilsa, ular haddan tashqari qurib ketishi natijasida xomashyo sifati 
pasayadi. Tamaki saqlanadigan joylarda harorat 15-17°S va nisbiy 
namlik 60-70% bo‘lishi qulay hisoblanadi.
Havoning nisbiy namligi 75 foizdan ortib ketsa, tamaki 
mog'orlab, buzila boshlaydi. Natijada, xomashyo tarkibidagi oqsil 
miqdori ko£payib, uglevodlar miqdori keskin kamayib ketadi. Agar 
havoning nisbiy namligi 60% dan kamayib ketsa, tamaki haddan 
tashqari qurib ketadi.
Tamaki saqlanadigan joylar toza bolishi lozim. Tamaki saq­
lanadigan xonalarda o‘g‘it, turli kimyoviy moddalar va boshqa mah­
sulotlar bolishi mumkin emas. “Gruzgiproselstroy” loyihalash 
instituti tomonidan xo‘jaliklarda tamakini saqlash uchun maxsus 
ombor loyibasi ishlab chiqilgan. Ombor 15 t tamakiga moljallangan 
bolib, balandligi 4,22 m, olcham i 18x24 m to‘g‘ri toltburchak 
shaklida. U tamakini to‘plam holda saqlashga moljallangan.