S. Y. Is kamov

2-vazifa:
tuzlangan tayyor 
pomidorda tuz, 
sut kislotasi
14- rasm. Sabzavotlam i 
miqdorini aniqlash, mahsulotga 
tifdashga m o ’Ijallanganyog’och 
organoleptik baho berish. 
bochka
Buning uchun ham talabalar 3-4 kishilik guruhlarga bo‘hnib, 
mahsulotni tahlil qilishadi va natijalar innumlashtirilib, umumiy 
xulosa chiqariladi.
Jihoz va materiallar: 
bochkalar, bonk alar, qopqoq, chelaklar, 
xom ashyo, pichoq, ziravorlar.
0 ‘zlasfetirish uchun savoliar
1. Nima uchun pomidomi tuzlash uchun kechki navlari ishlatiladi?
2. Grtiqcha sut kislotasi hosil bo‘lmashk uchun nima qilish kerak?
3 . Tuzlash uchun pomidor, bodring va karam mahsulotlari uchun
qanday sifat ko‘rsatkichlari bolishi kerak?
4. Mahsulotda tuz miqdori qanday aniqlanadi.

---

21-ish. Sabzavotlami sirkalasb
Darsning maqsadi: 
sabzavotlami sirkalasb. texnologiyasi bilan 
tanishish. Talabalarga bodring, pomidor, sabzi, piyoz, lavlagi, 
gulkaram va sabzavotlar aralaslunasidan sirkalangan konserva 
mahsulotlari tayyorlashni o'rgatish.
Sabzavot marinadlari asosan bodring, pomidor, sabzi, piyoz, 
lavlagi, gulkaram va sabzavot aralashmasidan tayyorlanadi.
Ishlash tartibi: 
mahsulot tayyorlash tozalash, saralash, yuvish va 
blanshirlashdan iborat bo‘ladi.
Sabzi qaynab turgan suvda 8-17 daqiqa davomida blanshirlanadi 
va sovuq suvga olinadi, po‘sti archiladi va et qismi 2-3 mm kubiklarga 
bolinadi.
Lavlagi butunligicha 20-35 daqiqa davomida blanshirlanadi keyin 
mahsulot sovutilib, po‘stidan ajratiladi va kichik yaproqchalarga 
kesiladi. Ulaming qalinligi 5-10 mm, uzunligi 20-30 mm yoki 15-15 
mm kubik shaklida kesiladi.
Piyoz tozalanadi, 2-3 daqiqa blanshirlanadi va 1,5-2 sm diametrda 
kesiladi. Gul karam guli bilan 2-3 daqiqa blanshirlanadi (1 litr qaynab 
turgan suvga 10 gr osh tuzi va 0,5 gr limon kislotasi qo‘shiladi). 
Blanshirlangan gul karamni 20-25 daqiqa 3% li namakobda saqlasa 
bo‘ladi.
Bodring katta kichikligiga qarab 2-5 soniya balanshirlanib, keyin 
sovutiladi. Pomidorlar faqat yuviladi va meva bandi olib tashlanadi. 
Tayyorlangan sabzavotlar shisha idishlarga zichroq taxlanadi va 
oldindan tayyorlangan marinad eritmasi quyiladi. Idish ichida suyuq 
marinad bilan meva nisbati har xil bo‘ladi, xomashyo uchun 57-65% 
va suyuq marinad uchun 35-43%.
Sirka me’yori marinadlarda asosiy sifat ko‘rsatkichlaridan biridir. 
Ishlab chiqarish sharoitida marinadlar uchun sirka kislotasining 
maxsus me’yorlari ishlab chiqilgan bo‘lib, bu me’yor sifatli 
marinadlar olishni ta’minlaydi (14-jadval).
Marinad tayyorlash uchun suvda eng aw al tuz, shakar eritiladi 
(15-rasm). Har xil ziravor qo\shilib oxirida sirka qo‘shiladi. Sir- 
langan idishda (yoki qozonda) 4-8% shakar eritiladi, 4-6% tuz, keyin 
qaynab turgan suvga har xil ziravor solinadi: koritsa - 0,03-0,64, 
chinnigul bargi - 0,02-0,03, achchiq garmdori - 0,01-0,02%, lavr 
bargi - 0,04-0,06%.

---

14-jadval