S. Y. Is kamov

Bug'doy kenja turlarini etalonlar bo‘yicha aniqlash. Odatda 
namuna etalonlar markazlashtirilgan tartibda DDI (Davlat Don 
Inspeksiyasi) nazoratida tayyorlanadi. Ushbu etalonlardan foydalanib 
don qabul qilish manzilgoxlari va turli korxonalaming laboratoriyalari 
har yili ishchi etalonlar tayyorlashadi. Ishchi etalonlami tayyorlash 
uchun xo‘jaliklardan kelayotgan yangi hosil donidan foydalaniladi.
Taqqoslashda qulaylik uchun maxsus romchadan (31 -rasm) 
foydalanish tavsiya etiladi. Bu romcha yupqa taxtacha yoki ianer va 
orgshishadan dastali quti shaklida tayyorlanadi. Romcha bir-biridan 
ajratilgan 4 seksiyaga bo‘lingan. Romcha o‘itasida kvadrat darcha 
bo‘lib, u romchaning orqasida joylashgan eshikcha bilan yopiladi.
Kenja tumi aniqlashda tekshirilayotgan don namunasini romcha

---

o ‘rtasiga joylanadi, eshikcha yopiladi va uning rangini seksiyalardagi 
namuna etalonlar bilan taqqoslanadi. Yuqorida qayd etilganidek, don 
ranggini kun yorug'ida yaxshi aniqlash mumkin.
Kuchli va qattiq donlarni DAST bo‘yicha ta’riflask Kuchli 
bug‘doy tarkibida ko‘p oqsil (quruq modda liisobiga 14% dan kam 
emas) miqdori, yuqori oynasimonligi bilan (60% dan kam emas), ko‘p 
kleykovina mavjudligi 28% dan kam emas), yaxshi egiluvchanligi 
bilan ta ’riflanadi. Kuchsiz bug‘doyga kuchliligini qo‘shish bilan uning 
non yopilish sifatlarini yaxshilash mumkin.
0 ‘rtacha kuchli bug‘doy o ‘rtacha miqdordagi oqsil (14% dan 
kam), yomon oynasimonligi, kleykovinaning ozligi (25% dan kam 
emas), kleykovinaning kam egiluvchanligi bilan ta’riflanadi. Bunday 
bug‘doydan kuchli bug‘doy qo'shmasdan xam yaxshi sifatli non olish 
mumkin.
Kuchsiz bug‘doy aw algi guruhdan oz miqdordagi oqsil (11% dan 
kam), yomon oynasimonlik (40% dan kam), oz miqdordagi 
kleykovina (25% dan kam), past sifatli kleykovina (yomon 
egaluvchan) bilan farq qiladi. Kuchsiz bug‘doydan sifatsiz non 
chiqadi. Yaxshi non yopish uchun bunday donlarga kuchli bug‘doy 
qo‘sliish zarur.
Donlar DAST bo‘yicha quyidagi talabalarga javob berishi lozim: