S. Y. Is kamov

1
,
2
% og'irlik ayirib tashlanadi. 
Bundan tashqari, quritishga ketadigan harajatlami qoplash uchun 
bahosidan ham 1% olib tashlanadi. Masalan, tamaki toyi yoki 
to'plamining og'irligi 25 kg, haqiqiy namligi 18%, qabul qilinadigan 
namligi (bazis namlik) esa 19% bo'lsa, unda quyidagicha hisoblanadi:
25x(100 —18) 
25x82 
2050
--- -------- =----- = ----= 253кг
1 00-19 
81 
81
Shunday qilib, agar tamakining haqiqiy og'irligi 25 kg, uning 
haqiqiy namligi 18% qabul qilinadigan namligi (bazis namlik) 19% 
bo'lsa, hisoblanadigan (kvitansiyaga yoziladigan) og'irlik 25,3 kg ga 
teng bo'ladi, chunki tamakining haqiqiy namligi uning qabul 
qilinadigan namligidan kam bo'lganiigi uchun 0,3 kg qo'shib yoziladi.
Agar tamaki toyining yoki to'plamining og'irligi 25 kg bo'Iib, 
uning haqiqiy namligi 20 foiz, qabul qilinadigan namligi esa 19% 
bo'lsa, bu holda quyidagicha hisob qilinadi:
2Sx(100-20) 
25 x80 
2000 
_
--------------- .i. ---------- ----------- 24,7 к г
10 0-19 
81 
81

---

В unda kvitansiyaga 24,7 kg yoziladi, namlik yuqori bolganligi 
uchun 0,3 kg ayirib qolinadi. Tamaki xomashyosining namligi qabul 
qilish paytida 
12
foizdan kam bo‘Isa, u qabul qilinmaydi.
Tamaki xom ashyosishshg ifloslanganligi yuqori bolsa, unda 
cliiqitning miqdori quyidagi formula bilan aniqlanadi:
K _ 
rri^
X 
7П
-,
lOO
bu yerda: 
tj — toyning oglrligi, kg; 
zy -ifloslanganligi, %.
Masalan, tamaki toyining oglrligi 23,7 kg bo‘lib, uning 
ifloslanganligi bazis ifloslanganligidan 
2
,% yuqori bolsa, unda 
quyidagicha hisob qilinadi:
Demak, har bir toy dan 0,545 kg chiqit chiqariladi.
Agar xo‘jaliklar oxirgi uch yilning o‘rtachasiga k o la , yuqori 
navlar salmog‘ini oshirsa, unda tamaki sotish bahosiga 
20
% qo‘shib 
beriladi. Formatura (barg parchalari) va sovuq urgan tamakilarga IV 
navga belgalangan bahoning 60 foizi bilan haq tolanadi.