Сабақ. Полимерлі материалдар өндірісі. Жмқ туралы жалпы мәліметтер: Жмқ алудың жіктелуі, қасиеттері, әдістері

Полимерлердің жіктелуі
Полимерлер әдетте олардың негізгі тізбегінің химиялық құрамы мен құрылымына қарай жіктеледі. Егер макромолекуланың негізгі тізбегі көміртек атомдарынан тұрса, ал бүйірлік топтар сутегі атомдары немесе органикалық радикалдар болса, онда полимер органикалық деп аталады. Егер негізгі тізбек органикалық радикалдар қосылған кремний, фосфор атомдарынан тұрса, онда мұндай полимерлер органоэлементтер деп аталады. Егер; негізгі тізбекте және бүйірлік топтарда көміртек атомдары жоқ болса, онда полимер Бейорганикалық болып табылады. Негізгі тізбектері бірдей атомдардан тұратын полимерлер гомоцепс деп аталады; әртүрлі атомдардан-гетероцепс. Ең кең таралған және толық зерттелген органикалық полимерлер, ең алдымен, карбоцепс, яғни негізгі тізбектерде тек көміртек атомдары бар, карбоцепс полимерлерінің бүйірлік топтарының құрамында сутегі, оттегі, азот, күкірт атомдары болуы мүмкін. Егер полимердің негізгі тізбегі көміртегі мен оттегі, көміртек пен азот, көміртек және күкірт атомдарынан тұрса, онда мұндай полимерлер гетероцепс деп аталады.
Егер полимерлердің негізгі тізбегі бір мономердің буындарынан тұрса, онда оларды гомополимерлер деп атайды. Сонымен, полиэтилен [—СН₂— СН₂ -] - этиленнің карбоцепс гомополимері. P индексі полимерлеу дәрежесі деп аталады және макромолекуладағы мономер бірліктерінің (элементар бірліктердің) санын көрсетеді.
Макромолекулалар екі немесе одан да көп мономерлерден құрылуы мүмкін. Мұндай полимерлер сополимерлер деп аталады. Сонымен, байланыс
N және X индекстері сополимердегі этилен мен пропилен бірліктерінің құрамын көрсетеді.
Сополимер тізбегіндегі мономерлердің орналасу сипаты оның құрылымының төрт түрін анықтайды: статистикалық, ауыспалы, блок - және егілген сополимер. Егер екі мономердің буындары макромолекулада олардың макромолекула тізбегі бойынша ауысуы кездейсоқ болатындай етіп жалғанса, онда мұндай сополимер статистикалық деп аталады. Егер макромолекула тізбегінде бір мономердің буындарынан тұратын үлкен ұзындықтағы учаскелер (блоктар) түріндегі мономер буындарының дұрыс ауысуы байқалса, онда мұндай сополимер блок-сополимер деп аталады.
Егер екі мономердің бірліктері бір-бірімен белгілі бір тәртіппен ауысса, онда мұндай сополимер ауыспалы деп аталады. Негізгі тізбегі бір мономердің буындарынан тұратын және оған үлкен бүйірлік бұтақтар түрінде басқа мономердің буындарының блоктары қосылған Сополимер егілген деп аталады.