Mana shunday gGulistoni bit turkiyla berilgan.
Yaxshilik va yomonlikning nimaligini, boylik va qashshoqlik, podsho kim, gado va darvesh kim, ular qanday muomalada boi kerak, yaxshi hokim qanday boi darkor, odamlar nimaga intilmoqliklari zarur, bular ustoz Sada Sayfi Saroyi ham shu gshiladi va buni orva,
Chozni chiqarma.
Oldingda yuvosh qori kabi teringni yirtar.
Ogrki karamdir,
Karamsiz er vujudida xalamdur.
Amalsiz olim zsiz hiylagarga olur korguzgan er q qon ichinda,
Kelib elga topur ul bosh uza yer.
Ayo kelgan jahonga, eygulik et,
Yomon ishni yomonlarga qol, yomon deysun xaloyiq,
Yomon bo deguncha
kabi xalq maqol va omunalar kiritadi. Bularga orlari, latifalarini qozi yashagan davrdagi kamchilik va chirkinliklarni ochib tashlaydi. Ayrim hikoyatlardan namunalar keltiramiz:
Bir sulton olini uzatib, jabr eta boshladi. Xaloyiq zulmdan bezib, yurtni tashlab keta boshladi. Bundan viloyat nuqson topdi, xazina boolib bor:
Zulm qilsa malik raiyatga,
Lojaram mamlakat xarob borguzur bostluq shartin ul tomon qilur.
Bir kuni bu Sulton majlisinda kitobini olubiyatga uchraganligi va Faridun mamlakatni qanday idora qilar edi, degan qismda Sulton vazirdan: Faridunning moli va lashkari ul qadar kolga oldi? radi. Vazir aytdi: Xalq tilab kelib muovanat qildilar. U dogrguzub Sulton borkidur. Bas, sen ne uchun xalqni togr:
Xush koi farovondur
Ne yerdaki sulton bor, munlar bila sultondur.
Yana vazirdan: Xalqning jam boiga sabab nima? radi. Vazir: Sulton shafqatli, odil, mushfiq boi kerak, shunda xalq yaxshi hayot kechirib, mamlakatda tinchlik qaror topadi, tgach, Sultonning qarindoshi undan otasidan qolgan mulkning hissasini talab qildi.
Bu Sultondan zulm kotdi. Shundan solidan chiqib, bularga tobe bor:
Ul malikkim doim elga va o yur,
Chun raiyatdur bilursan shohi odil lashkari.
Do'stlaringiz bilan baham: |
